Overige documenten.
Op deze pagina vind u overige documenten met betrekking tot de bezetting en bevrijding van Dordrecht tijdens de tweede wereldoorlog.
Dordrecht.
Raambiljet voor de trein.
Hieronder ziet u een interessant en gebruikt aanplakbiljet voor op ramen van de trein. Het biljet werd gebruikt door de Duitsers om sabotage en spionage te voorkomen. Dit had natuurlijk alles te maken met de militaire installaties zoals luchtafweergeschut dat stond opgesteld bij de Moerdijkbruggen.
Arbeidseinsatz document.
Hieronder ziet een kaartje voor het melden voor de Arbeidseinsatz. De betreffende heer uit Dordrecht diende zich op 10 januari 1944 te melden in de 3e klas wachtkamer op het station van Dordrecht. Vanuit daar zou de Dordtenaar vervoerd worden naar de Noordoostpolder om daar arbeidsverrichtingen te leveren voor de Duitsers. Het melden voor deze arbeidsinzet was verplicht, echter veel Nederlanders doken onder. Het werk was meestal zwaar, de voeding slecht, en men werd slecht behandeld. Veel Nederlandse mannen die werden ingezet overleden aan ziektes, ondervoeding of door gevechtshandelingen en bombardementen. Men diende zelf allerlei soorten zaken mee te nemen, zoals een schop, maar ook lakens, fietsen eetgerei en meer.
Bonnenallerlei documenten.
Hieronder ziet u drie "Bonnenallerlei" documenten van april 1945. De oorlog was toen bijna ten einde, echter had Dordrecht nog te maken met de naweeën van de Hongerwinter. De documenten zijn gedrukt door de Schefferdrukkerij in de Wijnstraat. Er wordt informatie gegeven over de geldende bonnen, maar er staan ook algemene aankondigen op de documenten. Zo staat er bijvoorbeeld een mededeling over de Zwitserse gaven. Nederland kon in de winter van 1945 rekenen op steun van Zweden en Zwitserland. Deze landen trachtten met voedseltransporten van het Rode Kruis de voedselproblemen van de vele duizenden Nederlanders in met name West-Nederland te verminderen. Ook Dordrecht had grote problemen met de voedselvoorziening. Veel inwoners hadden een zware tijd. En ook de gaarkeukens van de Massavoeding konden maar met grote moeite de bevolking van voedsel voorzien. Zelfs na de bevrijding nog kon men maar moeilijk aan levensmiddelen komen. Het is vandaag de dag voor ons bijna niet voor te stellen wat het betekend om honger te hebben.
Bevrijdingsdocumenten Dordrecht.
Hieronder ziet u een tweetal bevrijdingsdocumentjes met betrekking tot Dordrecht in oorlogstijd. De eerste is een niet zelden gezien document van:
"Met het eten ging het wel... maar oh boy die moffen". Het is een drukprentje waarop duidelijk wordt gemaakt hoe men kort na de bevrijding over de Duitsers dacht. En over de Engelsen die op de afbeelding van dit prentje worden verwelkomt. Links boven in de hoek van de prent staat: "Dordrecht 1945". Het tweede document is eveneens eens drukwerk. Het is een herinnering aan den oorlog van 1940 - 1945 geschreven in rijm of lied vorm. Er is een Nederlandse versie met een Engelse vertaling. Het document is uitgave van J.H. van Beijnen uit Dordrecht. ( Groenmarkt 2 ).
Radiodocumenten.
Hieronder vind u een aantal documenten met betrekking tot het gebruik van de radio. De eerste twee documenten zijn ontvangstbewijzen van aangifte van radio-inrichtingen. Het radio-reglement van 1930 - artikel 66 verplichtte de eigenaar van een radio om deze aan te geven. Deze wet zou het de Duitsers later makkelijk maken om tijdens de oorlog na te gaan wie een radio in bezit had, en ervoor te zorgen dat deze allen werden ingeleverd. Alleen met een radio die niet was aangegeven kon men dus luisteren naar de radio in oorlogstijd. Tenzij de houder zijn toestemming behield. Dit waren in de regel meestal mensen die voor de Duitsers werkten. Het andere document is juist een Duits bewijs van afgifte van de radio. Vanaf 13 mei 1943 dienden radiohouders hun toestellen in te leveren. Het was voor de Duitsers het middel om te voorkomen dat Nederlanders naar Radio Oranje of de BBC luisterden. Natuurlijk deden veel mensen dat alsnog met een tweede exemplaar of een radio die zij zelf in elkaar knutselden.
Documenten Dhr. J Romijnsen.
Hieronder vindt u het zeer uitgebreide lot aan documenten van Dhr. J. Romijnsen uit Dordrecht. Naast zijn militaire documenten zitten er ook documenten bij het lot van zijn werk bij de Victoriafabriek. Op deze pagina vindt u de civiele documenten.
Johannes Romijnsen werd op 18 augustus 1917 geboren te Dordrecht. Hij werkte in de Victoria Koekjesfabriek toen hij op 3 november 1937 van de burgemeester van Dordrecht een oproep kreeg om zich per 21 december 1937 te melden voor militaire dienstplicht. Johannes werd vervolgens ingedeeld bij het 2e regiment veldartillerie waar hij na iets meer dan een jaar ontslag kreeg wegens gebreken. Welke gebreken dat waren blijft onduidelijk, maar wegens gezondheidsredenen werd zijn militaire dienstplicht beëindigd. Hij heeft een enige tijd doorgebracht in het sanatorium in Renkum. Op 8 april 1939 werd hem ontslag verleend bij legerplaats bij Oldebroek door de commandant van het 2e regiment veld artillerie. Hierop keerde Johannes terug naar Dordrecht en ging hij weer werken in de Victoria Koekjesfabriek. Verschillende documenten maken dit duidelijk. Waaronder een brief van een Duitse Hauptmann waarin geschreven staat dat Johannes belangrijk werk verricht in de koekjesfabriek. Op enig punt is hij vervolgens getrouwd met Johanna Engels. Dat maakt een Rode Kruis brief van 24 mei 1945 bekend wanneer Johannes vanuit Winterswijk naar zijn vrouw J. Romijnsen-Engels schrijft. De reden van de Rode-Kruis brief en zijn verblijf in Winterswijk is onbekend. Wellicht is Johannes door de Duitsers als dwangarbeider ingezet.
De civiele documenten van Johannes Romijnsen bestaan uit diverse documenten en legitimatiekaarten van de Victoria Koekjesfabriek. De fabriek was voor veel werkende Dordtenaren een belangrijk onderdeel van de stad. Later in de oorlog ging de productie voornamelijk naar Duitsland, ten behoeve van de oorlogsindustrie. Na de oorlog bleef de fabriek nog lang bestaan. Naast deze documenten zit er een brief bij van de Wehrmachts Kommandatur in Dordrecht, een werkgeversverklaring voor Johannes Romijnsen nadat hij is opgeroepen voor militaire dienstplicht, en een Rode Kruis brief, waar het verhaal erbij onbekend van is.
De militaire documenten van Dhr. Romijnsen vindt u hier: Militair en Mobilisatie.
De civiele documenten van Dhr. Romijnsen vindt u hieronder:
Stellingsbevel.
Hieronder vindt u een Stellingsbevel afgegeven door de Ortskommandant van Dordrecht. In 1945 was dit Oberstleutnant Graf Solms. In het stellingsbevel wordt uitgelegd dat veel mannen niet zijn komen opdagen voor hun dwangarbeid. Zij kregen nog één kans om zich wel te melden op de aangewezen plaatsen. Rechtsbovenin het document is met potlood de datum 12-01-1945 geschreven.
Documenten met betrekking tot de scholen in Dordrecht.
De twee onderstaande documenten gaan over de scholen in oorlogstijd in Dordrecht. Het eerste document is een oproep gericht aan de ouders van Dordtse leerlingen om hun kinderen weer naar school te laten gaan. De leerplichtwet was immers ook in oorlogstijd van kracht. Dat weerhield ouders er niet van om hun kinderen thuis te houden. Met het toenemende oorlogsgeweld, de luchtbombardementen en razzia's hielden veel ouders hun kinderen liever thuis. De directeur van de M.T.S. in Dordrecht schrijft aan de ouders dat hij dit begrijpt, maar dat de onderwijzing daardoor wel stagneert.
Het tweede document heeft eveneens betrekking op het onderwijs in Dordrecht. Het is een bekendmaking van 12 mei 1945 van de zojuist her geïnstalleerde burgemeester Bleeker dat de scholen vanaf maandag 14 mei 1945 weer opengaan. Het leven werd weer opgepakt na de bevrijding.
Inleveren van metalen.
Hieronder vindt u een bewijs van inlevering van metalen. Naarmate de oorlog vorderde kreeg de Duitse oorlogsindustrie steeds grotere behoeftes aan grondstoffen. Metalen waren erg belangrijk voor het fabriceren van militaire goederen zoals tanks, kanonnen en munitie. Ook in Nederland werden de metalen dus ingevorderd door de bezetter. Op 18 juni 1941 werd door reichskommissar Seyss-Inquart verordening 108 uitgevaardigd. Deze verordening vereiste dat metalen zoals koper, lood, brons, tin en andere legeringen werden ingeleverd bij de bezetter. Men kreeg een geldelijke vergoeding voor deze metalen. Hoewel er op ontduiking van de maatregel een gevangenisstraf stond van vijf jaar of een geldboete werd uitgegeven werd de verordening toch massaal genegeerd. Het bewijs dat u hieronder ziet is afgegeven aan W.J. de Voogd, wonende aan de Cornelis van Beverenstraat 13 in Dordrecht op 31 juli 1941. *1
Havenpas Gent van een bewoner uit Dordrecht.
Hieronder ziet u een havenpas voor de haven van Gent, uitgegeven aan Dhr. B. Adriaan voor het schip de "Bertha". Met deze toegangspas kon deze Dordtse schipper de haven van Gent in varen. Links ziet u de voorkant van het document en rechts de achterkant. Op de achterkant van het document staat dat de pas niet overdraagbaar is aan anderen en bij kwijtraken van de pas, de havenbewakingsdienst in kennis gesteld dient te worden. Ook is roken verboden in de haven.
Vrijstellingen vordering van rijwielen.
Hieronder ziet u twee vrijstelings-documentjen voor de vordering van rijwielen. In juli 1942 vorderde de Duitse bezetter ongeveer 100.000 fietsen in Nederland ten behoeve van de oorlogsinspanningen. En ook later tijdens de oorlog werden er nog fietsen gevorderd door de bezetter. De vrijstellingen die u hieronder ziet voorkwamen die vordering en werden meestal uitgereikt als iemand zijn fiets dringend nodig had voor bijvoorbeeld zijn of haar werk. Deze beide vrijstellingen zijn uitgegeven en ondertekend door de burgemeester van Dordrecht ; Dhr. J. Bleeker. Op de foto ziet u zowel de voorkant als de achterkant.
Document Wijkcommandant Afvoer Burger Bevolking Dordrecht.
Deze kaart gaf aan wie de wijkcommandant was voor de afvoer van burgerbevolking in Dordrecht. In dit geval Dhr. van der Wall. Ook de sectorcommandant H. Neerings staat vermeld. Het tijdens de oorlog ingestelde Bureau Afvoer Burgerbevolking was verantwoordelijk om in geval van oorlog afgevoerde burgers te huisvesten en verzorgen.
Ausweis Dhr. A. Ströhmeijer.
Het onderstaande document is een Ausweis van Dhr. A. Ströhemeijer uit Dordrecht. Adrianus Ströhmeijer was militair bij het Dekkingsdetachement Willemsdorp. Tijdens de oorlog ontving hij deze Ausweis welke hem toestemming gaf om op zijn werkplek te zijn. Dhr. Ströhmeijer werkte als magazijnbediende bij de Firma Dronkert. Dit exemplaar is mogelijk een vervalsing. Achterop het document staat een Stalagstempel en een feldpostnummer. Dhr. Ströhmeijer is echter nooit in krijgsgevangenschap geweest. Waarom de stempels zijn aangebracht is dus een raadsel.
Vrijgave document Dhr. van Zwijnen.
Hieronder ziet u een vrijgavedocument voor de woning van Dhr. van Zwijnen uit Dordrecht. Het gaat om een vrijgave voor het pand aan de Singel 55 dat door de Duitse Wehrmacht in gebruik was genomen. Het pand werd per 27 november 1944 vrijgegeven aan de eigenaar wat middels dit document geschiedde.
Distributiedocumenten.
Hieronder ziet u enkele documenten met betrekking tot bonnen en distributie in Dordrecht tijdens de tweede wereldoorlog. Op de documenten valt te lezen welke inruilwaarde de bonnen hadden. De documenten zijn gedrukt bij drukkerij Reidel in Dordrecht.
Passierschein Zwijndrecht-Alblasserdam - Papendrecht, Zwijndrecht, 's Gravendeel, Sliedrecht.
Hieronder ziet u twee Passierscheinen. De documenten zijn uitgegeven voor "Polizeiliche und gerichtliche Untersuchungen". De documenten zijn uitgegeven door het Duitse militaire gezag aan Dhr. Allard Marias Creutzberg. Een Duitse naam. Daar deze Passierscheinen niet zomaar uitgegeven werden en de ontvanger een Duitse naam had werkte deze vermoedelijk voor de Duitsers. De documenten zijn gestempeld door de Wehrmachtskommandant Dordrecht.
Luistervergunning radiotoestellen.
Hieronder ziet u een luistervergunning voor het radiotoestel voor een inwoner van Dordrecht. De vergunning is uitgegeven aan Dhr. J.M. Vuik wonende aan de Emmastraat 8 in Dordrecht. De luistervergunning verscheen vanaf het jaar 1941. De P.T.T. was verantwoordelijk voor de heffing ervan. Voor betaling van de vergunning moest men zegels aanschaffen die maandelijks op de achterkant van de vergunning werden geplakt. Deze radiozegels kon men kopen op het postkantoor. Vanaf 13 mei 1943 moesten de meeste Nederlanders hun radiotoestellen inleveren.
Legitimatiekaart Koninklijke Maatschappij de Schelde.
Hieronder ziet u een legitimatiekaart van de N.V. Koninklijke Maatschappij de Schelde. Afdeling vliegtuigbouw Dordrecht / Zwijndrecht. De legitimatiekaart is uitgegeven aan Dhr. Johannes Pieter Bogaard. Destijds wonende aan de Boeroestraat 23 in Dordrecht. De legitimatiekaart is uitgereikt op 19 juni 1944. De Koninklijke Maatschappij de Schelde begon als scheepswerf en hield zich hoofdzakelijk bezig met scheepsbouw en scheepsreparatie. Maar ook andere producten werden door de KMS vervaardigd. Denk hierbij aan machines, ketels, motoren, stoomturbines, vliegtuigen en lichtmetalen producten. Tijdens de jaren 30 richtte de KMS zich ook op de vliegtuigbouw. In Dordrecht werd een afdeling vliegtuigbouw opgericht die zich aanvankelijk bezig hield met de productie van sportvliegtuigjes. De afdeling was gevestigd aan de Kilkade. Tijdens de tweede wereldoorlog werden er onderdelen voor de Dornier Do 24K vliegboot vervaardigd. Dit beperkte zich tot de vleugels, motorgondels en tanks. De vliegtuigen werden vervolgens geassembleerd bij Aviolanda in Papendrecht. *2
Sliedrecht.
Noodgeld Sliedrecht - mei 1940.
Hieronder ziet u noodgeld dat uitgegeven werd ten gevolge van de meidagen van 1940. Het is noodgeld met een waarde van 1 gulden, 2.50 gulden en 10 gulden. En gedateerd op 14 mei 1940. Dit noodgeld is echter nooit uitgegeven. Op het noodgeld staat onder andere: De burgemeester der gemeente Sliedrecht beveelt ieder dit bewijs in betaling te nemen als gangbaar NEDERLANDSCH BETAALMIDDEL TOT EEN BEDRAG VAN EEN GULDEN. Het 10 gulden biljet is ondertekend door de toenmalige burgemeester van Sliedrecht: Dhr. H. Popping.
Lastgeving Sliedrecht - november 1944.
Hieronder ziet u een lastgeving bestemd voor Dhr. L.B. Bomers wonende aan de Oranjestraat 24 in Sliedrecht. Met de lastgeving werd Dhr. Bomers verordonneert om bewakingsdiensten uit te voeren bij het spoor op 8 november 1944 tussen 4 en 8 uur. De lastgeving is uitgegeven door de burgemeester Dhont van Sliedrecht in opdracht van de Duitse Wehrmacht. Dhr. Dhont was een door de Duitsers aangestelde NSB burgemeester tussen 1943 en 1945.
Treinbiljet Dordrecht - Moerdijk.
Dit document hing op de ramen van de treinen die tussen Dordrecht en Lage Zwaluwe reden. Bij de Moerdijkbruggen bevonden zich vele bunkers, luchtafweer en andere Duitse militaire installaties. De Duitsers wilden spionage door het verzet voorkomen en verplichtten treinreizigers dan ook kom alle ramen en deuren gesloten te houden.
©2017-2025 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).
*1 Bron: www.rapportmusealeverwervingen.nl/ingeleverdemetalen.
*2 Bron: www.wikipedia.nl