Adoptiegraf Dienstplichtig Soldaat Johan Jacob Bour.
Ter herinnering aan Dienstplichtig Soldaat Johan Jacob Bour.
In het afgelopen jaar ( mei 2021 ) adopteerde ik het oorlogsgraf van Dienstplichtig Soldaat Johan Jacob Bour op de algemene begraafplaats in Dordrecht. Die adoptie kwam tot stand nadat het bidprentje van de betreffende soldaat een aanvulling werd in de collectie van Dordrecht in de oorlog.
Onderzoek naar Dienstplichtig Soldaat Bour wees uit, dat zijn oorlogsgraf nog altijd op de Algemene Begraafplaats het Essenhof in Dordrecht ligt. Na contact te hebben gelegd met de Oorlogsgravenstichting werden er door de voornoemde instantie geen verdere nabestaanden gevonden waardoor adoptie van het graf een feit was. Met de adoptie van het graf en de informatie die u hier vindt, hoop ik de herinnering aan soldaat Bour, maar ook aan de ruim 2000 anderen Nederlandse militairen die in mei 1940 sneuvelden bij de verdediging van Nederland levend te houden.
De auteur met het bidprentje bij het graf van Bour.
Over Dienstplichtig Soldaat Johan Jacob Bour.
Johan Jacob Bour werd op zondag 18 december 1910 geboren in Schaesberg in de provincie Limburg als zoon van Hubert Josef Bour en Anna Maria Josepha Paes. Johan was het jongste kind uit het Rooms-Katholieke gezin van zes. Zijn oudere broer Nicolaas Joseph Hubert Bour overleed voor zijn geboorte op zestienjarige leeftijd. Zijn oudere tweelingzusjes Anna Maria Barbara en Maria Agnes overlijden als baby nog voor zij hun eerste verjaardag hebben gehaald. Wanneer Johan Bour geboren wordt is hij het jongste kind uit het gezin. Hij heeft op dat moment dan een oudere broer Peter en een oudere zus Hubertine.
Van beroep was Johan mijnwerker tot hij opgeroepen werd als gewoon dienstplichtige en op 2 januari 1930 opkwam bij de 2e schoolcompagnie van het het Korps Luchtdoel Artillerie in Utrecht. Op 14 juni 1930 ging hij met groot verlof. Op 30 juli 1934 kwam hij weer terug voor vermoedelijk een oefening, want op 11 augustus ging hij al weer met groot verlof. Op 16 mei 1935 trouwde Johan met zijn vrouw Maria Katharine Bemelen in Heerlen. Hij was toen 24 jaar oud. Vervolgens kwam hij weer terug op 6 juli 1936 waarop hij wederom na korte tijd op 22 juli van dat jaar weer met groot verlof ging. In januari 1937 kregen Johan en Maria een zoon genaamd Winand Marie Johan. In juni 1938 werd het Korps Luchtdoel Artillerie met het oog op de toenemende oorlogsdreiging flink uitgebreid en gereorganiseerd. Soldaat Bour werd bij deze reorganisatie ingedeeld bij het 2e Regiment Luchtdoel Artillerie. Wat volgde was de algemene mobilisatie met als mobilisatiebestemming Dordrecht.
Dpl. soldaat Bour werd daar onderdeel van het 85ste peloton luchtdoelmitrailleurs ( 85ste Pel.LuMi. ) dat samen met het 86ste peloton luchtdoelmitrailleurs het luchtverdedigingspunt Zwijndrecht vormde bij de spoor en verkeersbruggen over de Oude Maas.
Soldaat Bour in zijn jonge jaren.
De gebeurtenissen op 10 mei 1940.
Het 85ste pel. LuMi. stond opgesteld aan de Dordtse zijde en het 86ste Pel. LuMi aan de Zwijndrechtse kant. Beide pelotons bestonden uit ongeveer 20 man en hadden beschikking over vier stuks watergekoelde Spandau mitrailleurs en hun karabijnen. Het 85ste Pel.LuMi stond onder bevel van de Sergeant N Elkerhout. Het 86ste Pel.LuMi onder de Sergeant Hagedoorn. De beide pelotons en daarmee het complete luchtverdedigingspunt Zwijndrecht stond onder bevel van de Luitenant Goldsteen. Men had uitgegraven posities waarin de Spandau mitrailleurs stonden opgesteld.
Het 86ste Pel.LuMi.
In de vroege ochtend van 10 mei 1940 omstreeks 04:00 uur waren beide pelotons al volledig paraat toen er Duitse vliegtuigen overkwamen. Luitenant Goldsteen bevond zich bij het 86ste Pel.LuMi. en liet geregeld vuren op de laagvliegende Duitse vliegtuigen. In de Polder bij Krispijn werd de hoofdmacht van 3./FJR 1 afgezet terwijl drie Junckers Ju52 transportvliegtuigen doorvlogen richting Zwijndrecht en daar de 36 man sterke III.zug onder Oberfeldwebel Hoffmann afzette. De parachutisten onder Oberfeldwebel Hoffmann landden onder vuur in het weiland vlakbij het station Zwijndrecht maar hadden tijdens de landing geen slachtoffers te betreuren. Als gevolg van de parachutistenlandingen stuurde luitenant Goldsteen de sergeant Hagedoorn met vier man richting de autoweg om daar een piket te vormen tegen parachutisten die wilden optrekken richting de bruggen over de Oude Maas. Dat piket vormde zij net voorbij het spoorbaanviaduct naast de spoorweg. Van daaruit schoten de Nederlandse militairen onder sergeant Hagedoorn op de zojuist gelande Duitse parachutisten. De Duitsers trokken onder dekkingsvuur van de twee aanwezige lichte mitrailleurs snel op richting de Nederlanders. Sergeant Hagedoorn stuurde één man terug om versterking te halen waarna Luitenant Goldsteen ongeveer een kwartier later met vier man versterking in het strijdtoneel verscheen. De mitrailleurs bleven echter achter met de overgebleven manschappen van het 86ste Pel.LuMi. Intussen drongen parachutisten van de III.zug aan beide kanten op en raakte de luitenant Goldsteen gewond. Luitenant Goldsteen gaf zich over met de zes man die bij hem waren. Hij werd meegevoerd en gedwongen de rest van zijn peloton tot overgave te manen. Met uitzondering van Sergeant Hagedoorn en nog één man die later in burgerkleding ontsnapten naar Rotterdam gaf het 86ste Pel.LuMi. zich over. De Nederlandse weerstand aan de Zwijndrechtse kant van de bruggen was dus gebroken. Er was één man gesneuveld aan Nederlandse zijde: Dienstplichtig Soldaat J.A. Kraak. De Duitsers verloren één man : Feldwebel Hissen. Nog twee raakten gewond. Ook meerdere burgers in Zwijndrecht overleden door het oorlogsgeweld.
Soldaat Bour bij de opstellingen van het 85ste Pel.LuMi.
( Foto Stichting Kennispunt Mei 1940 )
Het 85ste Pel.LuMi.
Intussen had het 85ste Pel.LuMi waar soldaat Bour deel van uitmaakte alleen nog op overvliegende vliegtuigen geschoten. Hetgeen spoedig verandering in zou komen. Tijdens het gevecht bij het spoor waren zeven Duitse parachutisten samen met Oberfeldwebel Hoffmann erin geslaagd de verkeersbrug te bereiken. De brugwacht op de verkeersbrug vuurde op hen maar trok zich spoedig terug. Op de spoorbrug sneuvelde Dienstplichtig Soldaat W.A. de Leeuw van de Spoorwegtroepen. De Duitse parachutisten slaagden er zonder verdere weerstand in de verkeersbrug te overschrijden en ontvingen in de bocht opeens vuur. Het waren de mitrailleurs van het 85ste Pel.LuMi. die op hen vuurden. Veel gevolgen had dit vuur echter niet want de betonnen muur bood de Duitse parachutisten uitstekende dekking. Toen Oberfeldwebel Hoffmann versterkt werd met vijf man onder Oberjäger Koch werd de aandacht verlegd naar de manschappen van het 85ste Pel.LuMi. Terwijl met één lichte mitrailleur dekkingsvuur op de posities van het 85ste Pel.LuMi werd gegeven liepen vijf Duitse parachutisten de brugoprit af en over de 's Gravendeelse dijk richting de zuidzijde van de Dokbrug. Zij waren de positites van het 85ste Pel.LuMi nu tot op zeer dichtbij genaderd. Terwijl het dekkingsvuur van de parachutisten de Nederlandse militairen in dekking dwong gooiden de parachutisten op de grond handgranaten richting de Nederlandse opstellingen. De Nederlandse militairen die niet als infanteristen waren geschoold waren hier niet tegen opgewassen. Nadat de mitrailleurs onklaar waren gemaakt gaven de militairen van het 85ste Pel.LuMi. zich over. Dienstplichtig soldaat Bour sneuvelde bij dit gevecht op 10 mei 1940. Hij werd 29 jaar oud. Na de strijd werd hij begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht. Dienstplichtig soldaat J. Wildeboer sneuvelde uiteindelijk ook ten gevolge van deze gevechten. Hij raakte op 10 mei gewond en overleed op 15 mei in het Diaconessenziekenhuis. Hij is te ruste gelegd op de Algemene Begraafplaats in Schiedam. Het graf van soldaat Bour vindt u op het erehof op begraafplaats het Essenhof in Dordrecht: Rij 1 - graf 14.
Foto's van het 85ste Peloton Luchtdoel Mitrailleurs en soldaat Bour.
De onderstaande foto's zijn ons vriendelijk ter beschikking gesteld door de Stichting Kennispunt Mei 1940. Het zijn foto's van soldaat Bour en zijn kameraden tijdens de mobilisatie als onderdeel van het luchtverdedigingspunt Zwijndrecht. Het zijn zeer interessante foto's van de opstellingen van het 85ste Pel.LuMi aan de Dordtse zijde en van de militairen die onderdeel waren van dat peloton. Onze dank gaat uit naar de Stichting Kennispunt Mei 1940 voor het beschikbaar stellen van de foto's. Zij maken het verhaal van soldaat Bour weer iets completer! ( Klik op de foto's voor vergrotingen).
Relevante documenten.
Hieronder vindt u relevante documenten als aanvulling op het verhaal van Dienstplichtig soldaat Bour. Het eerste document komt uit de archieven van defensie. Het is de zogenaamde straflijst van Bour. Erop staat informatie met betrekking tot verloven maar ook de opgelegde straffen tijdens zijn diensttijd. Uit het document valt op te maken dat soldaat Bour graag een sigaretje rookte. Zo kreeg hij op 21 oktober 1939 vijf dagen licht arrest omdat hij het stellingsterrein had verlaten om sigaretten te halen bij een winkeltje dat ook nog eens dichtbij lag. En op 9 november 1939 kreeg soldaat Bour één dag streng arrest omdat hij 's nachts tijdens de wacht een sigaretje aan het roken was. De overige documenten zijn krijgsverslagen uit de 409 gevechtsverslagen en rapporten. Het zijn de verslagen van luitenant Goldsteen, sergeant Elkerbout en sergeant Hagedoorn en beschijven alledrie de gebeurtenissen bij het 85ste en 86ste Pel.LuMi. op 10 mei 1940.
Bidprentje van soldaat Bour.
Het bidprentje uit de collectie Dordrecht in de oorlog. Bidprentjes waren voor en tijdens de oorlog met name prentjes die vanuit katholieke traditie werden gemaakt ter herinnering aan overleden personen. Na de meidagen van 1940 werden er ook veel gemaakt voor gesneuvelde militairen. De prentjes hadden meestal een religieuze afbeelding of een foto van de militair welke op het prentje gedrukt was Op het andere gedeelte stond dan vaak de naam, geboortedatum en de sneuveldatum van de militair met een gebed of bijbelvers. Waar op de meeste bidprentjes de foto altijd gedrukt werd, is op dit bidprentje een echte foto van soldaat Bour geplakt. Op het bidprentje van soldaat Bour staat een foutieve sneuveldatum, namelijk 14 mei 1940. Het is niet duidelijk waarom de datum niet klopt want soldaat Bour sneuvelde in de vroege morgen van 10 mei 1940 al.
Het graf van soldaat Johan Jacob Bour.
Elk graf van Nederlandse militairen dat in het beheer is van de Oorlogsgravenstichting heeft een staande witte steen met daarop een Nederlandse Leeuw en de tekst: "Koninkrijk der Nederlanden". Daaronder staat de naam en de eenheid van de militair, gevolgd door de geboortedatum en de sneuveldatum.
Het graf van soldaat Bour vindt u zoals eerder vermeld op de Algemene Begraafplaats het Essenhof aan de Nassauweg 200 in Dordrecht. Op deze locatie zijn veel van de gesneuvelden op het eiland van Dordrecht direct na de meidagen van 1940 begraven. Voor dit fotomoment heb ik tijdelijk het bidprentje van soldaat Bour bij zijn graf geplaatst en op de steen een model 1916 helm geplaatst zoals soldaat Bour droeg in de meidagen van 1940.
Overal in Nederland liggen oorlogsgraven, dat kunnen Nederlandse oorlogsgraven zijn, maar ook oorlogsgraven van geallieerde soldaten. In sommige gevallen komen deze oorlogsgraven in aanmerking voor adoptie. Zo zijn er veel scholen die oorlogsgraven adopteren maar ook voor particulieren is het mogelijk. De adoptie van een oorlogsgraf houdt in dat de adoptant af en toe een bezoek brengt aan het graf en het graf van bloemen voorziet. Ook wordt het zeer op de prijs gesteld als de adoptant zich verdiept in de geschiedenis en het verhaal van de gesneuvelde militair. Op de website van de Oorlogsgravenstichtig is het mogelijk om dit verhaal te plaatsen. Aan de adoptie van een oorlogsgraf zijn geen kosten verbonden. Wilt u meer weten over het adopteren van een oorlogsgraf? Raadpleeg dan de website van de Oorlogsgravenstichting-Adoptie. Voor meer informatie over de oorlogsgraven in de regio Dordrecht verwijs ik u graag naar de lijst van oorlogsgraven in de regio Dordrecht op deze website. De lijst bevat alle oorlogsgraven in de regio Dordrecht met nadere verwijzingen naar de sneuveltoedracht van de betreffende militairen. U vindt de lijst hier: Oorlogsgraven regio Dordrecht.
©2017-2025 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: ( Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).
Geraadpleegde bronnen:
- Stichting Kennispunt Mei 1940.
- Zuidfront-Holland1940.nl
- Oorlogsgravenstichting.
- 409 Gevechtsarchieven - Pak B. III Commando Luchtverdediging - 3.2 Luchtverdedigingskring Rotterdam/ 's Gravenhage - 446068/446069/446070.