Het villapark Amstelwijck in mei 1940.
Het villapark Amstelwijck was tijdens de mobilisatie en de meidagen van 1940 de commandopost van het Ie bataljon van het 28ste Regiment Infanterie ( I-28 R.I. ). De commandopost bevond zich in de villa. Majoor van Hoek was de commandant van het vak Wieldrecht wat vanuit Amstelwijck werd aangestuurd. De commandopost was door middel van een PTT kabel en zinker verbonden met de Groep Kil in Puttershoek. In het aangrenzende villapark waren vier type P kazematten gebouwd ten behoeve van de commandopost. Het villapark was omringd door sloten en bereikbaar door twee bruggetjes. Eén van die bruggetjes bevond zich ongeveer ten zuidwesten van het villapark. De andere was een stenen bruggetje in het zuiden tussen het villapark en de villa.
Op 10 mei 1940 landden er Duitse parachutisten ten zuiden van Amstelwijck in de velden bij Rustenburg en langs de Wieldrechtse Zeedijk. Deze Duitse parachutisten van Fallschirmjäger Regiment 1 vielen spoedig de posities van de Nederlandse artillerie van I-17 R.A. en III-14 R.A. aan in deze omgeving. Intussen landde ook in de Polder in Krispijn de 3e compagnie van Fallschirmjäger Regiment 1. Deze compagnie werd uitgeschakeld door de Spoorwegtroepen en de Depottroepen van het Korps Pontonniers en Torpedisten. Hierdoor werden de 2e en 4e compagnieën ( 2./FJR 1 en 4./FJR 1) van Fallschirmjäger Regiment 1 richting de bruggen over de Oude Maas gestuurd die daar werden bezet door 1 peloton van de 3e compagnie welke in Zwijndrecht was geland. De 2e en 4e compagnie kwamen onderweg langs Amstelwijck waar het tot een gevecht kwam tussen Nederlands militairen en de Duitse parachutisten.
Ten tijde van de Duitse aanval bevonden zich 82 officieren en minderen van de I-28 R.I. bij de commandopost. Dit aantal zou uitgroeien tot ongeveer 100 man omdat er nog personeel van de artillerie vanuit Gravensteijn naar Amstelwijck vluchtte. De verdediging van het kazemattenpark en de villa was slecht georganiseerd. Majoor van Hoek was veel aan het telefoneren en kwam amper zijn kazemat uit. Intussen bewoog 4./FJR 1 zich over de Nieuwe Rijksweg in de richting van Amstelwijck, terwijl 2./FJR 1 zich over de oude Rijksstraatweg in die richting bewoog. 4./FJR 1 ontving zwaar mitrailleurvuur van de zware mitrailleur die bij de meest noordoostelijke van de vier kazematten in park Amstelwijk stond opgesteld. 2./FJR 1 ontving ook vuur vanuit het kazemattenpark terwijl het zich ten noorden van Gravesteijn aan het hergroeperen was. Het 2e peloton onder Leutnant Graf von Blücher kreeg de opdracht om deze Schets van de arts officier van gezondheid 2e klasse
weerstand aan te grijpen. P.W. van Hattum.
Terwijl de Nederlanders zich niet bewust waren van het gevaar dat aan het ontstaan was bewoog Leutnant Graf von Blücher zich met een aantal mannen over het koekebakkerskil en langs de stallen. Hij vormde een stootgroep uit hemzelf en vijf anderen en stormde het zuidwestelijke bruggetje over. Onder een luid gekrijs en het gooien van handgranaten werden de vele Nederlanders in het kazemattenpark volledig overdonderd. Het was prijs schieten voor de Duitse parachutisten en ook de handgranaten mistten hun uitwerking niet. Twee parachutisten bleven achter om dekkingsvuur te geven terwijl de Leutnant met de drie anderen voorwaarts stormde en handgranaten in twee van de kazematten wierp. De Leutnant ontving hierbij een schampschot en Feldwebel Müller raakte zwaargewond. De circa 75 Nederlandse militairen in het kazemattenpark werden volledig overrompeld. Majoor van Hoek raakte bewusteloos in zijn kazemat door een handgranaat. Terwijl het gevecht voorbij was in het villapark werd hem ( volgens zijn eigen krijgsverslag ) een pistoolmitrailleur in de rug gezet, en werd hij gedwongen om de bezetting in de villa tot overgave te sommeren.
Aan Nederlandse zijde waren 12 gesneuvelden te betreuren en ongeveer 25 gewonden. Bovendien werd de rest, ( zo'n 50-60 man) krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar het barakkenkamp bij de Tweede Tol. De Duitsers verloren vier man van 4./FJR 1 en hadden zeven gewonden. De gewonden werden verzorgd in het villapark. De Nederlandse gesneuvelden werden naast de villa aan de westelijke zijde begraven. De Duitse gesneuvelden aan de zuidelijke zijde.
In de avond ontruimden de Duitsers de villa en het park. Het werd later heroverd door Nederlandse troepen die het verlaten aantroffen. De onderstaande foto's zijn rond 16 mei 1940 gemaakt door Luftwaffe militairen. Het is onduidelijk of dit parachutisten zijn. *1
De bovenstaande foto's zijn mooie opnames van de villa Amstelwijck. De eerste foto is een fraaie opname van de voorzijde van de villa, gemaakt met de rug naar het villapark waar de kazematten staan. Linksboven is een ruitje gesneuveld door de gevechten. Op de dakpannen zijn ook wat kogelinslagen te zien. De twee andere foto's zijn gemaakt van de achterzijde van de villa. Met de rug naar de Duitse veldgraven die hier in de tuin lagen. Op de tweede foto zijn goed de kogelgaten te zien op het dak van de villa.
Bovenstaande foto's geven een paar interessante perspectieven van het het terrein bij Amstelwijck in mei 1940 weer. De eerste foto is genomen bij de kazemat waar Officier van gezondheid P.W. van Hattum een noodverbandplaats had ingericht. Er staan Duitse militairen bij de kazemat. Eén ervan heeft een Hembrug karabijn in zijn handen. Op het bankje voor de kazemat ligt links een Nederlandse veldmuts en rechts een Nederlands naaisetje. Op de volgende foto zien we twee Duitse militairen poseren bij de vernielde personenauto. Het verhaal achter deze auto is onduidelijk, maar het voertuig is te zien op meerdere foto's die bij Amstelwijck zijn gemaakt. Wie goed kijkt kan rechts van de auto nog het loopbruggetje zien dat zuidwestelijk van het villapark lag. Ook is een gedeelte van de betonnen muur nog goed te zien. De daaropvolgende foto is er één die vele vragen oproept. Het is een Nederlandse vrachtwagen die de sloot is ingereden. Vermoedelijk in de buurt van Amstelwijck. Officier van gezondheid P.W. van Hattum vermeld het volgende in zijn verslag:
"Mij aldaar ophoudende zag ik uit de richting Moerdijkbruggen een bestelauto met grote vaart naderen, ter hoogte van Amstelwijck werd deze aangeroepen en beschoten, ik zag echter uit den auto een in mij onbekende uniform geklede soldaat springen, die snel aan de andere zijde van de snelweg achter den wegberm verdween.
Op ons roepen in het Hollands en Duits te voorschijn te komen, gebeurde niets, wel toen een handgranaat uit Amstelwijck gehaald was, en deze aan de overzijde van de weg explodeerde, zagen wij een witte doek boven den berm uitkomen, waarna de Duitse valschermjager de weg overstak, door ons over de sloot geholpen werd en na ontwapend te zijn bij Majoor van Hoek gebracht werd, die zich toen ophield bij zijn commandopost in het bos bij de kazematten. "
Mogelijk is dit de bestelwagen waar officier van gezondheid van Hattum het in zijn verslag over heeft. De volgende foto toont een Duitse militair bij Nederlands Pantser Afweer Geschut. Achter hem staan vele munitiekisten en ander materieel. Het is lastig te zeggen of de foto bij Amstelwijck is gemaakt. Achter in de foto loopt een dijk. De foto zou dus ook bij de Tweede Tol gemaakt kunnen zijn.
Hierboven ziet u bijzondere foto's van de Nederlandse veldgraven bij Amstelwijck. De veldgraven lagen naast de villa aan de westelijke zijde van de villa. Duitse militairen poseren bij de veldgraven die er pas sinds enkele dagen liggen. Achter in de tuin ligt nog allerlei materieel. Wie goed kijkt kan op de eerste foto nog de Duitse veldgraven achterin de tuin zien liggen. De graven hier op de foto zijn van de volgende Nederlandse militairen ( allen gesneuveld op 10 mei 1940 ) *2 :
- Dienstplichtig Korporaal Franciscus Jozef van Breukelen ( Staf-I-28 R.I. ).
- Dienstplichtig Sergeant Petrus de Haan ( MC-I-28 R.I. ).
- Dienstplichtig Soldaat Theodoricus Antonius Beekman ( MC-I-28 R.I. ).
- Dienstplichtig Soldaat Jacob van Duin ( Staf-I-28 R.I. ).
- Dienstplichtig Soldaat Rubertus Rietveld ( MC-I-28 R.I. ).
- Dienstplichtig Korporaal Petrus Johannes van den Bos ( MC-I-28 R.I. ).
- Niet leesbaar.
- Vrijwillig Soldaat Pieter Hendrik Bloem ( Staf-I-17 R.A. )
Bovenstaande foto's zijn gemaakt in de tuin van de villa Amstelwijck in mei 1940. We zien hier de parachutistenveldgraven van vier Duitse slachtoffers van 11./FJR 1. Deze parachutisten sneuvelden in gevecht met Nederlandse huzaren van het 2e Regiment Huzaren Motorrijders ( 2 R.H.M. ) ter hoogte van het viaduct bij de Zeehaven. Deze Duitse parachutisten sneuvelden allen op 12 mei 1940. Het zijn dus niet de vier gesneuvelden van 4./FJR 1 van 10 mei 1940 zoals eerder werd aangenomen. De gesneuvelden zijn: *3 *4 :
- Gefreiter Johannes Graband ( 11./FJR 1 ).
- Obergefreiter Josef Tillmann ( 11./FJR 1 ).
- Gefreiter Johannes Barty ( 11./FJR 1 ).
- Gefreiter Leonard Kramer ( 11./FJR 1 ).
©2017-2025 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).
Bronnen: Zuidfront-Holland1940 en Dordt Open stad.
*1 Bron: www.Zuidfront-Holland1940/10 mei 1940 - Wielwijk 1e fase.
*2 Bron: www.Zuidfront-Holland1940/Nederlandse gesneuvelden.
*3 Bron: www.Zuidfront-Holland1940/Duitse gesneuvelden.