Bidprenten Duits. 

Gedurende de oorlog vorderde sneuvelden er veel soldaten. Om deze soldaten te herdenken werden er veelal zogenaamde "bidpentjes" of in het Duits, "sterbebilder" gedrukt. Zowel aan Nederlandse zijde, vlak na de Meidagen van 1940 als aan de Duitse zijde werd er  gebruik gemaakt van deze bidprentjes. 

De bidprentjes vermeldden vaak de naam van de betreffende soldaat, de datum en plaats van overlijden en soms ook de oorzaak van het overlijden. 
Ook niet zelden werd er vermelding gemaakt van de rang, en eventuele medailles van de militair, als wel de laatste rustplaats. Bij Duitse soldaten was de laatste rustplaats vaak de plaats van overlijden. Terwijl Nederlandse soldaten nog vaak werden begraven in de plaats waar zij vandaan kwamen.

Obergefreiter Leopold Kreuzer. 

Het bidprentje dat hierboven is the zien, is het bidprentje van de Obergefreiter Leopold Kreuzer. Kreuzer werd geboren op 15 augustus 1911 en was 33 jaar oud toen hij sneuvelde op 14 oktober 1944. Hij was onderdeel van 8230-Fl.Ausb.Btl.12. De oorzaak van zijn dood was een zware verwonding echter is het niet bekend, of in ieder geval niet bij ons bekend wat de toedracht van die zware verwonding was. Wat mogelijk zou kunnen zijn is dat obergefreiter Kreuzer één van de Duitse soldaten was die gewond raakte toen de Zwijndrechtse brug in september 1944 per ongeluk door Duitse soldaten werd opgeblazen. Wellicht heeft hij dat ongeluk in eerste instantie nog overleefd waarna hij later is overleden aan zijn verwondingen. Een andere mogelijkheid is dat hij vanaf het dichtstbijzijnde front is overgebracht naar een ziekenhuis in Dordrecht, waarna hij overleed. Gefreiter Kreuzer werd in eerste instantie begraven op de algemene begraafplaats in Dordrecht, maar is later overgebracht naar Ysselsteyn Limburg. Zijn graf ligt in blok CO - Rij 10 - graf 238. *1

Wellicht zijn er mensen die meer kunnen vertellen over de mogelijke aard van de verwonding van obergefreiter Kreuzer. 


Obergefreiter Alois Pflugmacher.

Het bidprentje hierboven is van Obergefreiter Alois Pflugmacher.  Wat vreemd is, is dat Dhr. Pflugmacher niet in de online archieven van de Deutsche Volksbund für Deutsche Kriegsgräberfürsorge is terug te vinden.*1 Een verdere zoektocht in het sneuvelregister van het Dordtse 40-45 museum levert ook geen resultaat op.*2 Wat wel opmerkelijk is, is dat er in datzelfde register nog 14 andere gesneuvelden staan die op dezelfde datum overleden zijn, maar waar geen sneuvel locatie van bekend is. En dat levert toch de nodige vragen op. Het bidprentje stelt dat Obergefreiter Pflugmacher gesneuveld is op het Hollandsche Diep en onderdeel was van een FLAK eenheid ( Flieger abwehr kanone - luchtafweer). Mogelijkerwijs was hij onderdeel van de FLAK luchtafweer bewaking van de Moerdijkbruggen en is hij bij een geallieerde luchtaanval om het leven gekomen. 
Maar er is een andere mogelijkheid. Verder onderzoek op het internet heeft ons geleerd dat er op 4 november een geallieerde luchtaanval was op het dorp Zevenbergen. *3 Hierbij vielen veel slachtoffers. Het lijkt er sterk op dat Obergefreiter Pflugmacher één van deze gesneuvelden was. In dat geval blijft het wel opvallend dat het Hollandsche Diep als sneuvel locatie werd aangemerkt. 

Als we de gegevens van het Dordts museum door de zoekmachine halen van de Deutsche Volksbund für Kriegsgräberfürsorge , komen we tot de volgende conclusie: Van de 14 gesneuvelden op 04 november 1944 die wij terugvinden op de verlieslijsten van het Dordtse museum zijn er 6 niet te traceren in het register van de Volksbund für Deutsche kriegsgräberfürsorge. Van slechts één militair ( Ernst Amrhein is de sneuvel locatie bekend bij de Volksbund, namelijk Dordrecht. De overige 8 gesneuvelden staan wel in het sneuvelregister van de volksbund maar daarvan is niet de sneuvel locatie bekend. 

Ernst Amrhein:            sneuvel locatie Dordrecht / Wel in Volksbund register. 
Willi Behnke:               sneuvel locatie onbekend / Niet in Volksbund register. 
Otto Dietrich:               sneuvel locatie onbekend / Wel in Volksbund register. 
Walter Eitelbus:           sneuvel locatie onbekend/ Niet in Volksbund register. 
Josef führmann:           sneuvel locatie onbekend/ Niet in Volksbund register. 
Karl van de Kamp:       sneuvel locatie onbekend/ Niet in Volksbund register. 
Johannes Koenig:        sneuvel locatie onbekend/ Niet in Volksbund register. 
Konrad Kühbauch:       sneuvel locatie onbekend/ Wel in Volksbund register. 
Alfred Merle:                sneuvel locatie onbekend./ Wel in Volksbund register. 
Walter Reichle:            sneuvel locatie onbekend/ Wel in Volksbund register. 
Edmund Risler:            sneuvel locatie onbekend/ Wel in Volksbund register. 
Franz Scheckenbach:  sneuvel locatie onbekend/ Wel in Volksbund register. 
Bruno Schmidt:            sneuvel locatie onbekend/ Wel in Volksbund register. 
Engelbert Teil:              sneuvel locatie onbekend/ Niet in Volksbund register. 

In de latere jaren van de oorlog ging de sneuvelregistratie in kwaliteit achteruit. Door chaotische gevechten en snelle terugtrekkingen bleven Duitse gesneuvelden vaak liggen op het slagveld en de geallieerden deden vanzelfsprekend minder moeite om de Duitse doden te identificeren dan de Duitsers. Het is het vermoeden van de auteur van deze website dat Obergefreiter Alois Pflugmacher zeer waarschijnlijk een haastige en provisorische begrafenis heeft genoten in een vermoedelijk veldgraf, als er al iets van een begrafenis is geweest. Daarna zijn de stoffelijke resten vermoedelijk overgebracht naar Ysselsteyn waar hij begraven is als onbekende soldaat samen met de zes anderen die eveneens niet in de Volksbund zijn terug te vinden. 

Obergefreiter Alois Pflugmacher sneuvelde op 24 jarige leeftijd in de buurt van het Hollandsche Diep . We zijn zeer benieuwd of er iemand verdere inlichtingen kan verschaffen over zijn persoon. 


Oberfeldwebel Hans Pickert. 

Oberfeldwebel Hans Pickert werd geboren op 8 januari 1944 in Nagel. Hij was onderdeel van 8./eisenb.Pi.Rgt 6 en sneuvelde op 20 september 1944 in Dordrecht. Op 20 september 1944 werd de Zwijndrechtse spoorbrug voorbereid om gesprongen te laten worden. De geallieerden waren een paar dagen eerder op 17 september met operatie Market Garden begonnen. Onverwijld ging er een lading af waardoor de brug gedeeltelijk en onopzettelijk gesprongen werd. Hierbij kwamen drie Duitse soldaten om het leven die zich op de brug bevonden. Oberfeldwebel Hans Pickert was er daar één van *4
Hij werd begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht en na de oorlog herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Hij ligt begraven in blok CP- rij 1 - graf 24.

Oberjäger Josef Geiersberger.

Josef Geiersberger was onderdeel van 2./FJR 1 ( 2e compagnie van Fallschirmjäger Regiment 1 ) welke op 10 mei 1940 met hun parachutes in de polder oostelijk van Wieldrecht landden. De compagnie kreeg spoedig het bevel om de omgeving Rijksstraatweg in de richting van Dordrecht vrij te maken. Ongeveer bij Gravestein kwam de compagnie in vuurcontact met de 1e sectie van 2-III-34 RI. Een gevecht dat 2./FJR 1 snel in zijn voordeel beslechtte. Er werd doorgestoten naar villapark Amstelwijck waar de commandopost van I-28.RI onder Majoor van Hoek zich bevond met een kazemattencomplex. Hier kwam het wederom tot een gevecht tussen de aldaar Nederlandse troepen en ondernam de commandant van 2./FJR 1, Leutnant Graf von den Blücher samen met een aantal manschappen een ware stoottroepaanval tegen de commandopost met zijn schuilbunkers. Gevolgd door ondersteuning van de rest van de 2e compagnie en elementen van 4./FJR 1 werd de Nederlandse bezetting van de commandopost en het kazemattencomplex compleet overrompeld. *5 Hoewel deze gevechten zich voor 2./FJR 1 in een succes uitmondden waren deze niet zonder slachtoffers.Oberjäger Geiersberger was één van de parachutisten die bij de gevechten rondom de commandopost en bunkerpark Amstelwijck sneuvelde. Hij werd begraven op de begraafplaats in Dordrecht en na de oorlog op Ysselsteyn: Blok: CP - rij 7 - graf 172. *6


Stabsfeldwebel Martin Ulrich.

Stabsfeldwebel Martin Ulrich werd geboren op 20 oktober 1908 in Ketterhausen. In mei 1940 was hij als onderdeel van 2/FeldgenAbt ( Feldgendarmerie Abteilung) 682 in Nederland. Interessant is het feit dat zijn sneuveldatum op het prentje 18 mei 1940 in Rotterdam vermeld, en hij volgens dat prentje toch begraven is in Dordrecht. Intussen vermeld de website van www.grebbeberg.nl een andere locatie, namelijk 18 mei 1940 in Dordrecht door verwondingen. Opvallend zijn in ieder geval beide locaties. Vermoedelijk is Stabsfeldwebel Ulrich tijdens de meidagen in Dordrecht of Rotterdam gewond geraakt en in een Dordtse verbandplaats of ziekenhuis overleden op 18 mei 1940. Hierna is hij begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht. Na de oorlog is zijn graf overgebracht naar de Duitse militaire begraafplaat in Ysselsteyn. Daar ligt hij nu nog steeds begraven. Zijn grafnummer is Blok CP - rij 6 - graf 127. *7 *8

 Unteroffizier Friendrich Schrems. 

Unteroffizier Friedrich Schrems werd geboren op 5 december 1925 in Zell an der Mosel in Duitsland. Hij was onderdeel van het 324-12/Fl.Ausb.Rgt 53. Deze eenheid werd in juni 1944 omgezet in het Luftgau-Feld-Regiment-Belgien-Nordfrankreich. Op 9 september 1944 werd deze eenheid opgeheven en werden de resterende eenheden opgenomen in Fallschirmjägerdivisies.*9 De toedracht van zijn sneuvelen is onbekend maar zijn bidprentje vermeld dat hij op 19 jarige leeftijd is overleden aan verwondingen die hij opdeed aan het westelijke front. Vermoedelijk maakte hij als jonge militair deel uit van een Fallschirmjäger divisie, raakte hij gewond en werd hij opgenomen in een krijgshospitaal in Dordrecht. Daar is hij aan zijn verwondingen overleden. Hij werd begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht. Na de oorlog is hij herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn. Hij ligt begraven in blok CP - rij 1 - graf 13.*10 


Obergefreiter Ferdinand Mitterer. 

Obergefreiter Ferdinand Mitterer werd geboren op 13 juni 1912 in Lochen in Duitsland. Hij maakte deel uit van 861-1./N.E.A. ( Nachrichten Ersatz Abteilung). Op 5 mei 1945 kwam hij om het leven bij een confrontatie met leden van de Binnenlandse Strijdrkrachten in Oud-Alblas. Zijn lichaam werd gevonden in de boerderij van Klaas Baan. De boerderij werd vervolgens door de resterende Duitsers in brand gestoken als vergelding. Obergefreiter Mitterer werd begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht. Na de oorlog werd hij overgebracht naar de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Hij ligt begraven in blok CN - rij 3 - graf 64. *11

 Gefreiter Fritz Hellauer. 

Gefreiter Fritz Hellauer was van beroep wever en kwam uit Hartmannsreuth. Hij werd geboren op 11 november 1908. Hij diende in een infanterie regiment. Volgens het bidprentje stierf hij op 21 januari 1945 in Dordrecht. Hij staat niet geregistreerd in de Volksbund Für Deutsche Kriegsgräberfürsorge. Dat is echter niet ongebruikelijk. Hij wordt ook niet genoemd in de verlieslijsten van het museum 1940-1945 in Dordrecht. Wat wel opvallend is, is dat zijn sneuveldatum één dag voor het januaribombardement op Dordrecht is. Daar de sneuvelregistratie van Duitse militairen met name in de laatste oorlogsmaanden chaotisch verliep is het mogelijk dat Gefreiter Hellauer bij dat bombardement omkwam en de datum op zijn bidprentje wellicht verkeerd is. Het is een theorie. Het is ook goed mogelijk dat gefreiter Hellauer overleed in één van de lazaretten in Dordrecht. Het is onbekend waar Fritz Hellauer begraven is en of hij ooit een graf heeft gekregen. Het bidprentje is in ieder geval in mysterie gehuld. 

Gefreiter Walter Hallweger. 

Gefreiter Walter Hallweger werd geboren op 19 januari 1924 in Bergen (Affing), Landkreis Aichach-Friedberg, Bavaria. Hij diende bij 386-2/St.Kp.Grenadier.Ersatz.Batalion.163 maar dit was vermoedelijk de eenheid waar hij op kwam en de eenheid die op zijn erkennungsmarke stond vermeld. Op 18 oktober 1944 sneuvelde Gefreiter Hallweger in Dordrecht op twintigjarige leeftijd. Hij werd begraven op de algemene begraafplaats in Dordrecht. op 14 augustus 1947 werd hij herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Hij ligt begraven in blok  CP - rij 10 - graf 232. *13

Sterbebrief Obergefreiter Paul Petrup. 

Dit is de Sterbebrief van Obergefreiter Paul Pentrup. De brief is gericht aan de familie Hauloh-Holtkamp wonende aan de Wilhelmstrase in Lüdinghaüsen.  Obergefreiter Paul Pentrup werd geboren op 26 maart 1910 in Lüdinghausen, Kreis Coesfeld, Nordrhein-Westfalen, Duitsland. Hij was onderdeel van 294-L.Sch.Btl.676 ( Landes Schutzen Batalion ). Deze eenheid bevond zich in Dordrecht in 1944. Nadat Obergefreiter Pentrup eerst in Normandië had gevochten en daarna in september nog met verlof was geweest in Duitsland, sneuvelde hij op 24 oktober 1944 bij de geallieerde bomaanval op park Merwesteijn. Hier was het hoofdkwartier gevestigd van het Duitse 15e Leger, onder andere ondergebracht in de vijf bunkers die op het complex gebouwd waren. Op 24 oktober 1944 voerden vijf squadrons Hawker Typhoons van de Royal Airforce op verzoek van het Dordtse verzet een bombardement uit op het hoofdkwartier. De schade was immens. Hoewel er volgens het Dordtse verzet veel Duitse slachtoffers en zelfs generaals onder de gesneuvelden geweest zouden zijn bleek vooral de burgerbevolking getroffen. Het aantal dodelijke slachtoffers onder de burgerbevolking wordt geschat op 69. Obergefreiter Paul Pentrup was wel één van de Duitse gesneuvelden ten gevolge van het bombardement. Hij werd met militaire eer begraven op de Algemene Begraafplaats in Dordrecht. Op 20 augustus 1947 werd Obergefreiter Paul Pentrup herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Hij ligt tot op heden ten dage begraven in vak CP rij 11 graf 272. *12


Obergefreiter August Freisinger. 

Obergefreiter August Freisinger werd geboren op 29 augustus 1904 in Reichentach. Hij was getrouwd met Katharina Freisinger. Hij diende bij het Sicherungs-Regiment 26. Zijn specifieke eenheid was 18-1/Ld.Btl.838. Obergefreiter Freisinger sneuvelde op 6 november 1944 bij gevechten in de buurt van Moerdijk. Hij werd in Dordrecht begraven op de algemene begraafplaats. Op 25 augustus 1947 werd hij herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Hij ligt begraven in blok CN - rij 1 - graf 6. *13

©2017-2024 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).

*1 Bron : Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge. 
*2 Bron: Verlieslijst museum 1940-45 Dordrecht.
*3 Bron: Canon van Moerdijk.
*4 Bron: Het boek : 40-45 van Wim van Wijk
*5 Bron: Zuidfrontholland1940 - Vak Wieldrecht 1e fase.
*6 Bron: Zuidfrontholland1940 - Josef Geiersberger. 
*7 Bron: Grebbeberg.nl/gesneuvelden. 
*8 Bron: Findagrave.com/Martin Ulrich.
*9 Bron: Lexikon der Wehrmacht. 
*10 Bron: Findagrave.com/Friedrich Schrems. 
*11 Bron: Findagrave.com/Ferdinand Mitterer. 
*12 Bron: Findagrave.com/Paul Pentrup. 
*13 Bron: Findagrave.com/Walter Hallweger.
*14 Bron: Findagrave.com/August Freisinger.