Het nalatenschap van Sergeant van der Hum.
Op deze pagina vind u een uitgebreid nalatenschap van de Sergeant G.L. van der Hum. Een Dordtenaar die vocht tijdens de meidagen van 1940. Het nalatenschap bestaat voornamelijk uit foto's van zijn dienst in het dekkingsdetachement Willemsdorp en documenten en kranten eveneens van die periode. Maar ook documenten van zijn dienst bij het Vrijwillige Landstorm Verband welke hij voor de mobilisatie vervulde. Daarnaast vind u hieronder zijn kepie, welke gemaakt is in Dordrecht en persoonlijke uitrusting kist. Sergeant van der Hum is in 2004 overleden.
Sergeant van der Hum is de middelste persoon van de achterste rij. Hij heeft zijn kepie op en de kenmerkende "bananenschillen" op zijn uniform welke een rangonderscheidingsteken voor de rang van sergeant zijn. Uit zijn borstzak steekt een stafkaart. De foto is genomen in Willemsdorp tijdens de mobilisatie. Wie de overige heren op de foto zijn, is onbekend.
De tekst hieronder is gebaseerd op het gevechtsverslag van Sergeant G.L. van der Hum van juli 1940.
Over Sergeant van der Hum.
Goris Leendert van der Hum werd geboren op 27 december 1907. Hij diende eerst bij de Vrijwillige Landstorm. dit was bedoeld als vooroefeningsinstituut voor Nederlandse militairen. De Vrijwillige Landstorm had als taak om het reguliere leger te ondersteunen en onder de wapenen te komen in oorlogstijd.
van der Hum kwam op 10 januari 1924 op bij het landstormverband Breda als vrijwilliger. Op 2 mei 1927 werd hij dan ingelijfd bij het 6e Regiment Infanterie als gewone dienstplichtige ( GD) waar hij bestemd was voor de opleiding tot onderofficier. Op 1 juni werd hij korporaal, en twee maanden later, op 1 augustus Sergeant Titulair. Op 2 oktober 1927 werd hij Sergeant en kreeg hij groot verlof. Hij is diverse keren teruggekomen van groot verlof en weer met groot verlof gegaan tot hij op 11 april 1939 in geval van buitengewone oproeping uitwendige veiligheid ( B.O.U.V. ) werd gemobiliseerd, en ingedeeld bij het Dekkingsdetachement Willemsdorp. De militairen van dit dekkingsdetachement werden gelegerd in houten barrakken in het dorpje Willemsdorp aan de Rijksstraatweg. Even verderop stond de politietroepenkazerne. Hier waren militairen van de politietroepen gelegerd die verantwoordelijk waren voor de bezetting van de twee rivierkazematten bij de bruggen en veiligheidsfunctionarissen waren voor de bruggen zelf. Tijdens de mobilisatie moest het dekkingsdetachement een verdedigingslinie inrichten ten zuiden van de Moerdijkbruggen en hier werd dan ook maanden aan gewerkt. Later kwamen de betonnen schuilbunkers, zogenaamde "piramiden" erbij. Elke eenheid had zo zijn eigen stelling of positie toegewezen. In april en mei 1940 werden regelmatig de verloven ingetrokken maar waren de stellingen niet bezet. *1
Sergeant van der Hum tijdens de Meidagen van 1940.
In de nacht van 9 op 10 mei 1940 sliep sergeant van der Hum in de barak van Willemsdorp toen hij gewekt werd door overvliegende vliegtuigen. Hetgeen op zich niet bijzonder was omdat er regelmatig Duitse vliegtuigen richting Engeland vlogen. Het luchtdoelgeschut bij Moerdijk vuurde op deze vliegtuigen, maar ook dit was gebruikelijk. Omdat het overvliegen zo lang aanhield besloot Sergeant van der Hum zich aan te kleden en te gaan kijken bij de verkeersweg in de richting van de brug. Vanuit hier had hij zicht op het luchtdoelgeschut dat nog steeds op de vliegtuigen vuurde en zag hij een vliegtuig dat laag over Moerdijk vloog en toen ontploffingen. Van der Hum rende terug naar het barakkenkamp, nog steeds niet beseffende dat het oorlog was. Daar trof hij de Sergeant Majoor administrateur en enige collega's en schreeuwde dat er bommen waren gevallen op Moerdijk. Mits dat gebeurde kwam er een Duitse duikbommenwerper aangevlogen die hen aanviel. Mitrailleurvuur van het vliegtuig trof de autosloperij Willemsdorp en een bom sloeg in bij een woonhuis iets verderop, waarschijnlijk bedoeld voor de barak. Soldaten stoven de barak uit, half aangekleed in paniek. Van der Hum liep de barak in en hing zijn uitrusting om, pakte zijn geweer en liep weer terug. Overal sloegen bommen in en hij laadde zijn geweer. Er was echter niemand te bekennen. Na met zijn geweer gevuurd te hebben op laagvliegende vliegtuigen begreep hij, dat hij maar beter naar de rand van het dorp kon gaan omdat Willemsdorp het doel was van de bombardementen. Van der Hum rende langs de politietroepenkazerne naar de Oude Straatweg. ( De meeste militairen van het dekkingsdetachement hadden dekking gezocht in de bunkers en onder het viaduct van de verkeersweg). *1
Aangekomen bij de dijk langs de Kil lagen militairen van het detachement half gekleed en zonder wapens en uitrusting. De Duitse jachtbommenwerpers waren verdwenen en het werd stil. Van der Hum , die naar de schade van het bombardement keek dacht nog dat het een heel werk werd om dat te herstellen. Intussen voegde soldaat de Lange zich bij van der Hum, die eveneens uit het kamp was gekomen met zijn wapen en uitrusting maar daar niemand had gezien. Uit de richting Dordrecht naderden nu weer vliegtuigmotoren. Er werd nog geroepen: "ze gooien pamfletten uit". Echter waren dit de Duitse parachutisten die de Moerdijkbruggen moesten komen bezetten. Van der Hum begon weer te schieten op de parachutisten en de vliegtuigen en een sergeant van de mitrailleurcompagnie van het 28ste regiment infanterie kwam erbij ( Sergeant G.J. Eeltink) . Samen vuurden ze vanaf die positie op Duitsers die op de spoorbaan verschenen. In de verte zag hij iets bewegen en riep naar de Nederlandse soldaten onder aan de dijk of dat Hollanders waren. Er werd teruggeroepen dat dit Hollanders waren. Even later kwam soldaat Nedermeijer, de mitrailleurschutter van de groep van, v.d. Hum erbij. Hij had in het kamp zijn mitrailleur gehaald met twee trommels patronen en kreeg opdracht van , v.d. Hum om te vuren op alles wat bewoog. Hier kreeg hij echter niet meer de kans voor en wat er vervolgens gebeurde ging razendsnel. *1
Uit de richting Dordrecht naderde op de verkeersweg een kleine vrachtauto waar op de treeplank een Duitse parachutist stond. Sergeant van der Hum schoot hem eraf en de auto stopte. Een vijftal Duitse parachutisten sprong eraf en doken in de greppel. Intussen drongen Hollandse militairen die verderop langs de dijk lagen op in de richting van, v.d. Hum. Een sectie van het 28ste regiment infanterie had stelling genomen bij het viaduct in de verkeersweg en de reserve kapitein Popelier was onder hen. Uit de richting Dordrecht kwam een gele autobus aangereden. Deze kwam elke dag passeren om personeel uit Brabant op te halen voor de Dordtse bedrijven. Echter was de bus nu gevuld met Duitse parachutisten. De bus stopte op het viaduct en de parachutisten sprongen eruit. Tegelijkertijd kwam een grote groep parachutisten aanrennen over de overweg in de spoordijk. Een hevig geweer en mitrailleurvuur barstte los en luitenant Maas van het 28ste Regiment Infanterie gooide een handgranaat onder de bus. De meeste Duitsers sneuvelden hierbij en er waren ook gewonden. De overgebleven Duitsers gooiden handgranaten over de weg en onder het viaduct waar Reserve Kapitein Populier zich bevond met de mannen van 28 RI. Hier vielen veel slachtoffers waaronder Res. Kap. Populier die gewond raakte en zich overgaf. Hetgeen van der Hum niet meer gezien heeft. Terwijl van der Hum en de medesoldaten naar het gevecht met de autobus keken hoorden zij schoten achter hen. Van der Hum kreeg een zware klap op zijn rechteronderbeen waarbij het bloed over zijn schoen stroomde. Soldaat de Lange riep: "Ik ben getroffen". Soldaat Nedermeijer begon hard te gillen en de Sergeant ( Eeltink) van het 28ste RI bleek later op slag te zijn gedood. De soldaten waren getroffen door een bundel automatisch vuur. ( De beweging die van der Hum had gezien waren geen Hollanders maar Duitse parachutisten geweest die hen nu van achteren aanvielen. ) Tegen Nedermeijer zei van der Hum: "We zullen ons overgeven, dan krijg je misschien hulp" en hij begon met een witte zakdoek te zwaaien. Nedermeijer stierf echter enkele ogenblikken later. Soldaat de Lange stierf in de middag en zo was van der Hum de enige van het groepje die het overleefde. *1
Sergeant van der Hum werd even later gevangen genomen door Duitse parachutisten. Van één van hen kreeg hij een noodverband dat door andere Nederlandse soldaten werd aangelegd. De gewonden van beide zijden werden onder begeleiding van het Rode Kruis vervoerd naar de politietroepenkazerne waarop een Rode Kruis vlag wapperde. Enige uren later begon de Nederlandse Artillerie de bruggen en de oprit onder vuur te nemen en moesten de gewonden naar de schuilkelder. De volgende morgen kwamen Nederlandse en Duitse militairen overeen dat de gewonden naar Dordrecht vervoerd moesten worden. Juist toen twee vrachtwagens kwamen aangereden kreeg de kazerne vier voltreffers van de artillerie. Toen het rustig werd, werden de gewonden richting Dordrecht gereden. Sergeant van der Hum zat naast de chauffeur met een witte vlag uit het raam. Langs de Straatweg werd nog steeds gevochten en de kogels vlogen dan ook diverse keren langs de auto. De toegangen tot Dordrecht waren gebarricadeerd en langs de weg lagen zowel Nederlandse als Duitse gesneuvelden. Op het Beverwijksplein werd kort gestopt en gemeld dat de gewonden naar het gemeenteziekenhuis vervoerd zouden worden. Van der Hum vroeg een jongen die stond te kijken om zijn vrouw te waarschuwen en te zeggen dat hij het goed maakte. De jongen deed dat want van der Hum was nog maar net binnen toen zijn vrouw al arriveerde. *1
Wat hierboven is geschreven is gebaseerd op de gevechtsverslagen van, v.d. Hum. Dit zijn de persoonlijke belevenissen van Sergeant van der Hum van mei 1940. Met als bron de website van Zuidfront-Holland1940 wordt vervolgens het één en ander aangevuld en gerectificeerd waar nodig.
De eerste Duitse vliegtuigen verschenen rond 04:15 waar inderdaad van beide zijden van de Moerdijkbruggen op gevuurd werd. Stellingen waren niet betrokken, uitgezonderd de Piketdiensten in en bij de kazematten. De reactie van de manschappen die gewekt werden door het aanhoudende vuur en de Duitse vliegtuigen was traag. Velen stonden toe te kijken en het aankleden en omhangen van de gevechtsuitrusting kwam bij velen niet op. Op het moment dat de parachutisten uit de vliegtuigen sprongen waren er maar weinig Nederlandse militairen die munitie hadden om mee te vuren. De beweging die van der Hum zag en waarvan gedacht werd dat dit Hollanders betroffen waren in feite Duitse parachutisten van ongeveer een peloton van 6./ FJR 1. ( 6e compagnie van Fallschirmjäger Regiment 1). Er waren wel Nederlandse soldaten van de 2e sectie van 1-I-28RI ( 1e peloton, 1e compagnie van het 28ste Regiment Infanterie). Deze waren gelegerd bij Boerderij den Engel maar werden vrijwel meteen gevangen genomen omdat zij geen munitie hadden en compleet overrompeld werden.
De Duitsers die op de spoorbaan verschenen waren parachutisten van 5./ FJR 1. Sergeant van der Hum, Sergeant Eeltink, soldaat Nedermeijer en de Lange hadden de eerste keer vuurcontact met deze parachutisten. Of Sergeant Eeltink hier sneuvelde is een discussiepunt, hier komen we echter zo op. Intussen waren de parachutisten van 6./ FJR 1. de spoordijk overgeklommen en dit waren de "Hollanders" die van der Hum zag optrekken richting zijn positie.
De eerste kleine vrachtauto wordt niet over gesproken. Wel wordt er gesproken over een rode autobus in plaats van een gele. Deze werd ter hoogte van het viaduct waar Reserve Kapitein Populier lag met ongeveer 20 man, doorzeefd met Nederlandse kogels. Hierdoor stopte de bus en werd inderdaad een Nederlandse handgranaat in de bus geworpen. Hierop kwamen Duitse parachutisten, met de chauffeur van de bus ( een burger) en twee Nederlandse krijgsgevangenen de bus uit nadat er vanuit de bus geroepen was: "Hören Sie auf, wir ergeben uns". Toen de Nederlandse troepen de Duitsers uit lieten stappen, sloegen een paar Duitsers de ramen kapot en wiepen handgranaten naar beneden. Hierdoor raakten veel Nederlanders bij het viaduct gewond. Spoedig werden deze nu omsingeld en Res. Kap. Populier besloot tot overgave. *2
Tot slot over Sergeant Eeltink: Zuidfront-Holland1940 vermeld dat de Sergeant Eeltink in de loop van de middag pas omkwam door eigen artillerievuur van 23.RA of 25.AA op het barrakkenkamp en niet door het vuur van de Duitse parachutisten. De veronderstelling is dat Sergeant van der Hum de Sergeant Eeltink niet met eigen ogen heeft zien sneuvelen. Iets dat zijn persoonlijke verslag ook doet vermoeden. Mogelijk is de Sergeant Eeltink wel of niet gewond geraakt maar gevangen genomen door de Duitse parachutisten en vervolgens bij het artillerievuur om het leven gekomen. *3
Soldatenkrantjes : Uit het land der 14 bogen.
Wekelijks verschijnende soldatenkrant ten behoeve van het personeel behorend tot het luchtverdedigingspunt Willemsdorp en het dekkingsdetachement Willemsdorp.
De militairen van het dekkingsdetachement zaten soms lange perioden aaneengesloten in het barrakkenkamp. Om de verveling een beetje te doden hadden zij hun eigen soldatenkrantje dat wekelijks verscheen. In de redactie zaten : 1e luitenant A.S. Goldsteen, H.M.H. Schenk, A.S. Lampe en Reserve 1e luitenant C.S. Hornsveld. De krantjes gingen over van alles en nog wat. Hieronder kunt u ze inlezen:
Uitgave nummer 3 - 19 augustus 1939.
Uitgave nummer 4 - 2 september 1939.
Uitgave nummer 5 - 9 september 1939.
Uitgave nummer 7- 14 oktober 1939.
Uitgave nummer 8- 28 oktober 1939.
Uitgave nummer 9- 4 november 1939.
Uitgave nummer 10- 28 november 1939.
De Kepie en persoonlijke uitrusting kist.
Het militaire hoofddeksel van, v.d. Hum en de persoonlijke uitrusting kist.
De Nederlandse onderofficier had naast de helm twee soorten hoofddeksels. De veldmuts en de kepie. De veldmuts werd zoals de naam al zegt meestal in het veld gedragen. De kepie daarentegen werd meestal in combinatie met het buitenmodel uniform gedragen. Dit was het nette model uniform dat Nederlandse militairen zelf konden aanschaffen. Overigens laat de foto van, v.d. Hum zien dat de kepie ook wel gedragen werd op het grove wol veld uniform. Deze specifieke kepie heeft een aantal interessante eigenschappen. Het is een kepie vervaardigd door Paulus Tegelaar. Dit was een petten en hoeden fabrikant uit Dordrecht die ook kepies vervaardigde voor het Nederlandse leger. De petten fabrikant had zijn winkel aan de Lombardstraat 15 zoals aan het stempel aan de binnenzijde is te zien. De kepie heeft twee blauwe biezen van het wapen der Infanterie en het cijfer zes aan de voorzijde. De 6 staat in dit geval voor het 6e regiment infanterie waar Sergeant van der Hum onderdeel van uit maakte in de vorm van het Dekkings Detachement Willemsdorp.
Hierboven is een persoonlijke uitrustingskist te zien voor de Nederlandse militair. Kisten zoals deze stonden meestal in de barrakken of de legering achter het bed. De militair kon hier kleding en uitrusting in opbergen. Opvallend is de stempel van het mobilisatie bureau van het 2e Regiment Wielrijders. Sergeant van der Hum diende niet bij deze eenheid. Mogelijk heeft dit mobilisatiebureau kisten verschaft aan leden van het dekkingsdetachement voor het barrakkenkamp bij Willemsdorp. Ook het aanplakbiljet van , van Gend en Loos - van Doorn te Dordrecht is interessant. Dit was een locomotievenloods van Dordrecht bij het station. Het is onduidelijk waarom deze erop zit. Het zou kunnen dat de kist ooit is vervoerd door dit bedrijf. Mogelijk is de kist uiteindelijk verzeild geraakt bij het bedrijf na de oorlog en heeft van der Hum de kist later aan zijn privé collectie toegevoegd.
Krantenartikel met betrekking tot Mei 1940.
Hieronder ziet u nog een krantenartikel welke betrekking heeft tot de meidagen van 1940 in Dordrecht.
Het gaat over Dr. Nordheim, een parachutist en arts welke met de Duitse parachutisten mee sprong en de gewonden behandelde. Van der Hum heeft het krantenartikel dat van vrijdag 10 mei 1957 is, bewaard. Het is vanuit een artikel in de Duitse Illustrierte Zeitung van 23 januari 1941 vertaald naar het Nederlands. Mogelijk heeft Dr. Nordheim, Sergeant van der Hum nog behandeld in het barrakkenkamp in Willemsdorp.
Mobilisatie indrukken.
Een pagina uit een krantje, de Haagsche Post met leuke mobilisatie indrukken.
Het Landstormblad.
Maandelijkse krant het Landstormblad waar Sergeant van der Hum in augustus 1939 waarschijnlijk nog lid van was. Op dit moment zat hij al bij het Dekkingsdetachement Willemsdorp.
De vrijwillige landstormperiode.
Hier volgen alle items van de landstormperiode van, v.d.Hum.
Wapenvoorschrift voor het geweer.
Elke Nederlandse militair kreeg een wapenvoorschrift uitgereikt voor zijn geweer. Dit was een boekje dat voor lesdoeleinden en onderhoud gebruikt kon worden. Wat leuk is hier, is dat de schematische werking van de kamer er nog bij zit. Deze ontbreekt vaak aan het boekje.
Hieronder ziet u de inhoud van het boekje en kunt u een uitvergrote versie van de schematische werking bekijken.
Diverse documenten.
Hieronder ziet u diverse documenten van de Vrijwillige Landstorm periode voor de mobilisatie. Klik op de afbeeldingen voor vergrotingen.
Hieronder ziet u blanco contractakten voor deelname bij de Vrijwillige Landstorm. De contractvoorwaarden en verdere bepalingen staan erin geschreven. Dat is wat de Nederlandse burger moest ondertekenen om lid te worden van de Vrijwillige Landstorm.
Hieronder nog een blanco contractakte voor de Vrijwillige landstorm ( vooroefeningsinstituut).
/.VdH%201%20Vrijwillige%20landstorm%20(%20vooroefeningsinstituut)..jpg/picture-200?_=1820ccc6d4a)
/.VdH%202%20Vrijwillige%20landstorm%20(%20vooroefeningsinstituut)..jpg/picture-200?_=1820ccc6b1d)
/.VdH%203%20Vrijwillige%20landstorm%20(%20vooroefeningsinstituut)..jpg/picture-200?_=1820ccc68c8)
/.VdH%204%20Vrijwillige%20landstorm%20(%20vooroefeningsinstituut)..jpg/picture-200?_=1820ccc6662)
Posters.
Hieronder volgen twee posters van de Vrijwillige Landstorm.
Hierboven ziet u een poster bedoeld voor het werven van personeel voor de Vrijwillige Landstorm. De posters zullen naar alle waarschijnlijkheid overal in het land hebben gehangen. Omdat Landstormers vaak verkorting konden krijgen op hun dienstplicht bij deelname aan de Vrijwillige Landstorm was het aantrekkelijk om deel te nemen aan de Landstorm.
De poster hierboven toont de samenstelling voor de parade ten ere van het 40 jarig regeringssjubileum van H.M. Koningin Wilhelmina. De documenten hieronder ( waarschijnlijk een dagorder) horen daar bij.
Dagorder regeringsjubileum.
De dagorder bijbehorende de poster voor de parade ten ere van het 40 jarig regeringsjubileum van H.M. Koningin Wilhelmina.
Verloop oefening.
Hieronder het verloop van een oefening op 21 en 22 september 1933.
Hierboven een verslag van het verloop van een militaire oefening op 21 en 22 september 1933. De details zijn opvallend. De oefening lijkt plaatsgevonden te hebben in de buurt van Gilze-Rijen. Zowel infanterie eenheden als artillerie eenheden hebben aan de oefening deelgenomen.
U heeft nu het volledige nalatenschap gezien van Sergeant G.L. van der Hum. Heeft u iets gezien waar u meer over weet? Of heeft u nog spulletjes die te linken zijn aan Sergeant van der Hum? Ik hoor het graag. Neem gerust contact op via het contactformulier of stuur direct een mail naar: info@dordrechtindeoorlog.nl.
Tot slot wil ik u vragen eens stil te staan bij de slachtoffers van het dekkingsdetachement Willemsdorp. Een monument voor hen staat heden ten dagen nog naast het gebouw dat vroeger de politietroepenkazerne was. De foto van het monument is in januari 2019 gemaakt. Sergeant van der Hum woonde deze herdenkingen jaarlijks bij. *4
Het adres van het monument: Rijksstraatweg 195 - 3316 EG Dordrecht.
©2017-2025 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).
*1 Bron:Groene Boekjesvan het 1940-1945 museum in Dordrecht : Dordrecht 1939-1945 Deel 1 : Willemsdorp Verslag van G.L. van der Hum ( gebaseerd op zijn gevechtsverslag van juli 1940.
En : Hoofdstuk 9 concepttekst juni 1999 Willemstads Panorama - Mobilisatie Zuidfront Vesting Holland meidagen 1940 door Douwe J. Leij. Eveneens gebaseerd op het gevechtsverslag van, van der Hum van juli 1940.
*2 Bron: Zuidfront-Holland1940 ( 10 mei 1940- De gevechten rond het barrakkenkamp).
*3 Bron: Zuidfront-Holland1940 - Sergeant Eeltink.
*4 Bron: PolitiekazerneWillemsdorp. ( Brieven G.L. van der Hum. )