Luchtbeschermingsdienst Dordrecht.

Op deze pagina vind u alles wat te maken heeft bij de luchtbescherming ( L.B. ) of luchtbeschermingsdienst ( L.B.D. ) in Dordrecht. 

Op 7 maart 1936 werd de Nederlandse vereniging voor luchtbescherming opgericht. ( N.V.L. ). De focus van de N.V.L. was zelfbescherming waarbij de vereniging dus vooral de burgerij van Nederland opzocht om voorlichting te geven over de luchtbeschermingsmaatregelen die men zelf kon nemen.
Kort daarna op 23 april 1936 werd de luchtbeschermingswet ingevoerd. De wet betekende dat gemeenten in Nederland zelf maatregelen moesten treffen tegen aanvallen uit de lucht en elke gemeente moest een eigen luchtbeschermingsdienst hebben. In eerste instantie had deze L.B.D. hetzelfde doel voor ogen: Het voorlichten van de burgerbevolking. De vooroorlogse L.B.D. bestond dan ook grotendeels uit vrijwilligers. Ook hield de L.B.D. zich bezig met het aanleggen van schuilkelders, gaf men EHBO cursussen en gaf men voorlichting in brandpreventie. 

Na de capitulatie in mei 1940 was de Duitse bezetter niet tevreden over de bestaande vorm van de L.B.D. Zij zagen het hoge aantal vrijwilligers als een sta in de weg voor de professionaliteit van de organisatie. Dus werden er mensen in loondienst aangesteld. Het werden ambtenaren van de L.B.D. die zich volledig met L.B.D. zaken gingen bezig houden. De L.B.D. zag daardoor een uitbreiding van haar verantwoordelijkheden. Deze verantwoordelijkheden bevatten het handhaven van de verduisteringsmaatregelen, het bedienen van het luchtalarm, het verlenen van eerste hulp aan slachtoffers bij een bombardement en het blussen van branden. 

Ook Dordrecht had een luchtbeschermingsdienst en deze bleek nodig. Dordrecht werd drie keer door de geallieerden gebombardeerd tijdens de tweede wereldoorlog. Het eerste bombardement is het meest bekend, dat was het bombardement op Park Merwestein, waar de staf van het Duitse 15e leger gevestigd was. Op 24 oktober 1944 voerden vijf squadrons Hawker Typhoons van de Royal Air Force een bombardement uit op het park. De schade was immens. Hoewel er volgens het Dordtse verzet veel Duitse slachtoffers en zelfs generaals onder de gesneuvelden geweest zouden zijn bleek vooral de burgerbevolking getroffen. Het aantal dodelijke slachtoffers wordt geschat op 69. Maar er zijn tijdens de oorlog nog twee geallieerde luchtbombardementen op Dordrecht: op 22 januari en op 28 januari 1945. In de beide gevallen was de Villa Simpang waar de Duitse ortskommanantur was gevestigd het doelwit. Het bombardement van 22 januari was een fiasco en alleen omliggende straten werden getroffen met wederom burgerslachtoffers en veel schade aan de huizen. Bij het bombardement van 28 januari werd de villa wel totaal vernietigd. 

De M40 civiele luchtbeschermingshelm. 

Hierboven ziet u een civiele zwarte helm van het type M40. Deze type helmen werden geproduceerd voor de luchtbeschermingsdiensten in Nederland. Na 15 mei 1940 stopte de productie van helmen voor het Nederlandse leger. De helmen die overbleven werden vervolgens omgebouwd naar LBD helmen. Er ontstond overigens een levendige handel in helmen. Militairen van het Nederlandse leger werden bijvoorbeeld via advertenties in de krant opgeroepen om hun helmen te verkopen na de capitulatie. Deze werden vervolgens weer particulier verkocht voor luchtbeschermingsdoeleinden. Deze helm is overigens gevonden in een woning aan de Voorstraat. Er staat nog een naam in de helm: v. Leeuwen. De helmen werden zoals gezegd voornamelijk door de LBD gebruikt maar later in de oorlog ook door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. *1 

Documentenset LBD Dordrecht. 

Dit is een uitgebreide set van documenten met betrekking tot de luchtbeschermingsdienst van Dordrecht. Het lot documenten omvat onder meer de uiterst zeldzame luchtbeschermingsdienst pas, in dit geval van Dhr. Kes. Ook zit er een document bij van de Ortskommandant van Dordrecht welke de drager van de L.B.D. pas toestemming gaf om zich buiten de Sperrtijd op straat te begeven. Dat was nodig voor de uitvoering van het L.B.D. werk. Het andere document is van de burgemeester van Dordrecht. De burgemeester ( destijds de NSB burgemeester Johan Gijsbert van Houten) gaf de houder van de pas met dit document een vrijwaring voor arbeidseinsatz ten behoeve van de Wehrmacht. Zijn werk bij de L.B.D. maakte hem tenslotte onmisbaar in Dordrecht. Dan zit er ook nog een "Vordering personeel luchtbeschermingsdienst" bij, waarin feitelijk staat beschreven aan welke plichten de L.B.D.'er zich moest houden. ( Klik op de foto's voor een uitvergroting). 

 
De twee documenten hieronder horen ook bij het lot. Het eerste document is een uittreksel van het Arbeidsovereenkomstenbesluit voor het personeel van de vaste kern van den luchtbeschermingsdienst in de Gemeente Dordrecht. Hier staan interessante bepalingen in over het toekennen van loon, verlof en kinderbijslag. Het tweede document gaat over de algemene gang van zaken bij een luchtaanval welke hulp van de geneeskundige dienst vereist. Het document beschrijft in stappen welke acties er uitgevoerd moeten worden en door wie, bij een alarmering van de geneeskundige dienst van de LBD in de wijk Krispijn. ( Klik op de foto's voor een vergroting). 

Blokploeg L.B. armband. 

Het bovenstaande item is een Blokploeg L.B. armband. Om de hulpverlening en de werkzaamheden van de L.B.D. efficiënt te laten verlopen werden grote gemeentes meestal in diverse vakken en blokploegen verdeeld. Elke blokploeg was dus verantwoordelijk voor zijn eigen aangewezen blok. Er waren veel verschillende varianten van deze armbanden. Zo waren er ook stoffen varianten. In 1941 kwamen de emaille varianten zoals we hier op de foto zien. Deze armband is bedoeld voor een lid van de blokploeg. De armband kwam met de documentengroep die hierboven getoond word. In het leren bandje van de armband staat het nummer 3014 gestanst. Vermoedelijk het lidnummer van de houder van de armband. *2

Luchtbeschermingsbrochures Dordrecht. 

Bovenstaande brochures werden uitgegeven voor voorlichtingsdoeleinden door de L.B.D. De brochures zijn eerder al geplaatst, meer foto's en uitleg vind u hier: www.dordrechtindeoorlog.nl/anderezaken-Ruischset. 

Aanwijzingen voor den luchtbescherming van Dordrecht. 
De onderstaande brochure is een vooroorlogs document met de te treffen maatregelen en te volgen gedragsregels voor de inwoners van Dordrecht met betrekking tot de luchtbescherming. In de brochure staan maatregelen die te maken hebben met alarmering, verduistering, brandgevaar en schuilplaatsen. Ook staan er telefoonnummers in die men kon bellen bij brandalarmering of wanneer men geneeskundige hulp nodig had. Het boekje is uitgegeven door de gemeente Dordrecht. 

Bericht van de Ortskommandatur Dordrecht. 
Dit onderstaande bericht is gericht aan de burgemeester, politiecommandanten, en politieposten binnen het gebied van de Ortskommandatur Dordrecht. In het bericht staat dat het de ervaring van de Ortskommandatur is dat geallieerde en Duitse vliegtuigcrashes in de omgeving Dordrecht niet op tijd gemeld worden. Ook staat er een waarschuwing in dat als deze instanties niet onmiddellijk melding maken van een vliegtuigcrash, zij verantwoordelijk worden gehouden. Bovenaan het document staat met potlood geschreven dat dit een afschrift is voor de commando post van de LBD en de waarnemend commandant LBD N. Vink. 

Waarschuwing Luchtbescherming - Gebouw Kunstmin. 
Op het document hieronder ziet u een aantal te volgen stappen in het geval dat er sprake was van een luchtaanval op gebouw Kunstmin in Dordrecht. Het is een document van de vooroorlogse luchtbescherming. Middels het document werd men vooral gemaand rustig te blijven en via vooraf bepaalde routes zichzelf in veiligheid te brengen. 

Documentenset Luchtbeschermingsdienst A. Poots. 

Deze interessante documentset is geschonken door Mevr. Vera Jacobs uit Dordrecht. Het is een uitgebreide set van documenten van haar vader Dhr. Adrianus Poots. Adrianus was als spuitgast ingedeeld bij de brandweer van de Luchtbeschermingsdienst in Dordrecht. In de set zit onder andere het legitimatiebewijs van Dhr. Poots, het identiteitsbewijs, een verklaring van de burgemeester, een verklaring van de Ortskommandant en nog enige andere documenten. Het is een bijzondere set documenten. 

 Vorläufiger Ruckstellungsschein en bijlage van de instructie voor het personeel van de luchtbeschermingsdienst.  

De persoonsbewijzen vindt u hier: Persoonsbewijzen Dordrecht. 


Luchtbescherming - Veiligheidsmaatregelen bij luchtaanvallen. 
Dit interessante luchtbeschermingsboekje is gedrukt op de Wijnstraat 125. Het boekje geeft voorlichting over wat te doen bij een luchtaanval. Wat ook interessant is, is dat het boekje vol staat met Dordtse reclame. Het is dus waarschijnlijk gedrukt met steun van de Dordtse bedrijven. Het is nog onbekend of dit boekje voor of tijdens de oorlog is uitgegeven. Vermoedelijk is het boekje gedrukt tijdens de oorlog door de plaatselijke L.B.D. 

Heeft u nog interessante L.B.D. objecten uit Dordrecht ter aanvulling van de collectie? Mailt u dan gerust naar: Info@dordrechtindeoorlog.nl.

©2017-2024 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).

Bronnen:
www.wageningen1940-1945.nl/luchtbeschermingsdienst. 
www.parkmerwestein.nl/historie. 
www.bombardementenopdordrecht.nl

*1 Bron: De Nederlandse stalen helm 1916-1992 K. de Joode.
*2 Bron: www.luchtgevaar.com.