Dordrecht in de oorlog

Een collectie van historische items van de tweede wereldoorlog in Dordrecht.

Zakboekjes en herkenningsplaatjes van het Korps Pontonniers en Torpedisten.



Oorlogszakboekje dienstplichtig soldaat Titte Wijbrands.

Oorlogszakboekje dienstplichtig soldaat Titte Wijbrands.


Hier ziet u een oorlogszakboekje van dienstplichtig soldaat Titte Wijbrands. Hij was opgeroepen als gewoon dienstplichtige bij het Korps Pontonniers en Torpedisten in 1934. Titte werd geboren op 20 maart 1914 in Stavoren. Zijn vader Pieter Wijbrands was stoker. Het is goed mogelijk dat zijn zoon ook stoker werd en daardoor bij het Korps Pontonniers en Torpedisten werd geplaatst. Het korps was immers rijk aan militairen die een achtergrond in de scheepvaart hadden. De staat van dienst van dienstplichtig soldaat Wijbrands is niet meer bekend. Het is daardoor onduidelijk of hij onder de wapenen was in mei 1940. Wel is dit erg waarschijnlijk.

Het oorlogszakboekje werd uitgereikt aan elke militair. Daarbij kreeg de militair een herkenningsplaatje uitgereikt om, om de nek te dragen. Op de voorkant van dat herkenningsplaatje stond de geboorteplaats van de militair, zijn geboortedatum en lichtingsnummer. Op de achterkant stond dan zijn naam. In het zakboekje stonden meer gegevens beschreven. Op de eerste pagina van het zakboekje stonden de algemene gegevens van de militair en van zijn ouders. Op de tweede pagina enkele gegevens van de militair zelf, zoals kledingmaten, bloedgroep en eventuele vaccinaties. Op pagina drie is ruimte voor aantekeningen omtrent verwondingen, overlijden en de plaats van begraven. Op pagina 4 tot en met 51 staan vervolgens bepalingen beschreven over de rechten en plichten van de militair wanneer hij gewond is, krijgsgevangen wordt gemaakt of tewerk wordt gesteld door een vijandelijke mogendheid. Daarna staan er pagina's met invulmodellen voor het noteren van het testament. Tot slot staan er achterin het boekje berichtenkaarten omtrent gewonden, zieken of overleden personen van de koninklijke landmacht op voet van oorlog. Dit waren invulkaarten ten behoeve van het informatiebureau van het Rode Kruis. Wanneer de militair kwam te sneuvelen, werden het boekje en herkenningsplaatje door het Rode Kruis ingenomen voor het verwerken, begraven en eventuele repatriëren van de gesneuvelden.

Wat opvallend is aan dit oorlogszakboekje zijn de stempels van het Korps Pontonniers en Torpedisten - Schoolcompagnie Pontonniers. Daar het opleidingsdepot van het Korps Pontonniers en Torpedisten gevestigd was in onder andere de Benthienkazerne in Dordt en in deze kazerne ook de schoolcompagnie ondergebracht was heeft Pontonnier Titte Wijbrands in ieder geval de tijd van zijn opleiding tot pontonnier in Dordrecht doorgebracht.
In het zakboekje is ook nog een document met liederen voor bijeenkomsten van militairen aanwezig.


Zakboekje van Sergeant P.G.J. Duits - Landweer Pontonniers.
Hieronder vindt u het zakboekje van sergeant Petrus Gijsbertus Johannes Duits. Dhr. Duits is op 20 juli 1890 geboren in Valburg ( Gelderland ) als zoon van Nicolaas Duits en Berdina Laks. Hij was schipper van beroep. Op 3 maart 1910 werd Petrus Duits als loteling van de lichting 1910 uit de gemeente Valburg ingedeeld bij het Korps Pontonniers. Dat korps was inmiddels tot 1927 een zelfstandig korps dat toen nog onder de Artillerie viel. Zijn staat van dienst in de stamboeken maakt niet duidelijk of hij opkwam in Dordrecht. Dit is wel waarschijnlijk aangezien Dordrecht al vanaf de 16e eeuw de standplaats was van de maritieme geniesoldaat. Tussen zijn opkomstdatum en en het jaar 1914 ging hij diverse keren met groot verlof en kwam hij ook weer terug. op 1 augustus 1914 kwam hij terug van groot verlof tijdens de mobilisatieopkomst. De neutraliteit van Nederland moest gehandhaafd worden. op 31 oktober 1914 werd Dhr. Duits bevorderd tot korporaal, en op 31 augustus 1915 werd hij sergeant. Per 1 augustus 1917 ging Dhr. Duits over naar de 2e landweer compagnie Pontonniers in landweerdistrict Nijmegen. Een klein jaar later op 11 juni 1918 ging hij over naar het Landweer district Arnhem I. Op 1 oktober 1919 ging Dhr. Duits weer met groot verlof als onderdeel van de demobilisatie. Zijn zakboekje vermeld dan nog dat hij per 1 september 1922 door reorganisatie over ging naar het Korps Pontonniers en Torpedisten. In 1925 heeft hij een stempel voor inlevering van militaire goederen in zijn zakboekje. Vermoedelijk heeft hij daarna nog wel iets van een reserve functie gehouden. Bij het zakboekje zit namelijk nog een reisboekje met bonnen voor vervoer door rijksrekening. Het document maakt duidelijk dat hij in 1931 nog onderdeel was van de aanvullingsreserve. Wanneer bij openbare kennisgeving de aanvullingsreserve van zijn wapen en lichting plaats vond kon hij met de reisbonnen in het boekje gratis reizen naar zijn mobilisatiebestemming. Dit was de Pontonnierskazerne in Dordrecht. Het boekje is ondertekend door een kapitein op 27 maart 1931.


Het boekje met reisbonnen, behorende bij het bovenstaande zakboekje:


Oorlogszakboekje en herkenningsplaatje Korps Pontonniers en Torpedisten.

Oorlogszakboekje en herkenningsplaatje Korps Pontonniers en Torpedisten.


Op de foto's hieronder ziet u het oorlogszakboekje en het herkenningsplaatje van Arie Verbaan. Arie Verbaan werd geboren op 31 december 1913 in 's Gravenhage. Hij was de zoon van Floris Verbaan en Clasina Groen en woonde op de Urkschestraat nummer 2 in Scheveningen. Na onderwijs genoten te hebben aan het Lager Onderwijs werd hij Visser van beroep. Op 16 februari 1933 werd Arie ingelijfd als gewoon dienstplichtige bij het Korps Pontonniers en Torpedisten. Hij werd ingedeeld bij de Schoolcompagnie van de Pontonniers in Dordrecht. Op 29 juli 1933 ging hij met groot verlof. Op 13 september 1937 kwam hij weer terug en na nog een oefening in Epe te hebben bijgewoond tussen 20 en 24 september ging hij op 29 september weer met groot verlof. Op 29 augustus 1939 kwam hij als onderdeel van de Algemene Mobilisatie weer terug. Tot aan de oorlog bleef hij onder de wapenen. Zijn staat van dienst vermeld niet wat zijn mobilisatiebestemming was. Aangezien er ruim 1500 Pontonniers en Torpedisten in Dordrecht waren tijdens de meidagen kan dat goed Dordrecht geweest zijn. Vast staat in ieder geval dat hij de meidagen van 1940 als militair heeft meegemaakt want op 24 mei 1940 ging hij voor een laatste keer met groot verlof.

Het oorlogszakboekje is van hetzelfde type als het eerder beschreven oorlogszakboekje van Titte Wijbrands. Bij dit oorlogszakboekje zit echter wel zijn herkenningsplaatje. Het herkenningsplaatje is van zink. Erop is zijn naam, geboortedatum, geboorteplaats, lichtingsnummer en militaire onderdeel gestanst. Het plaatje werd met behulp van een koord om de nek gedragen. In het oorlogszakboekje zijn weer de stempels van de schoolcompagnie pontonniers van het Korps Pontonniers en Torpedisten te zien.


Herkenningsplaatje Gradus P. van den Berg - Korps Pontonniers en Torpedisten.
Hieronder vindt u het herkenningsplaatje van de militair Gradus P. van den Berg. Van den Berg werd geboren in Renkum op 25 mei 1918. Hij was militair bij het Korps Pontonniers en Torpedisten van de lichting 1938. Zijn lichtingsnummer is P-27. Het gaat hier om een gestanst plaatje. Eerdere versies van het naamplaatje werden met zuur beschreven. Verdere informatie is helaas nog niet te leveren, daar de aanvraag voor de staat van dienst nog moet geschieden.


Zakboekje Gerrit Nagel - Korps Pontonniers en Torpedisten.
Hieronder vindt u het zakboekje van Gerrit Nagel, geboren op 1 augustus 1903 in Winschoten. Gerrit was ten tijde van het opstellen van het zakboekje ongehuwd en elektricien van beroep. Gerrit werd op 12 mei 1922 vrijwillig verbonden als geniesoldaat voor vier jaar. Hij werd ingeschreven voor de militie van de lichting 1923 voor de gemeente Winschoten. Op 4 maart 1924 werd Gerrit overgeplaatst naar het Korps Pontonniers en Torpedisten. Hij werd Torpedist Stoker op 10 mei 1924. Op 10 augustus 1925 werd hij bevorderd tot Korporaal Stoker. Op 17 maart 1926 werd Gerrit opnieuw verbonden voor een jaar, en daarna op 10 februari 1927 voor een periode van vier jaar. Op 15 maart 1928 werd hij Korporaal Machinedrijver. In 1928 kreeg hij tenslotte de Watersnoodmedaille. Op 10 augustus 1931 werd hij tenslotte tot Sergeant Machinedrijver bevorderd en op 2 mei 1932 werd Gerrit voor onbepaalde tijd verbonden als vrijwilliger bij de landmacht. De laatste opmerkingen zijn op 18 december 1933 in het boekje geschreven. Gerrit Nagel heeft dus in ieder geval tot 1933 bij het Korps Pontonniers en Torpedisten gezeten.


Oorlogszakboekje J.B. Bohré - Korps Pontonniers en Torpedisten. 
Het onderstaande oorlogszakboekje behoorde aan Johannes Bernardus Bohré. Hij werd geboren op 13 februari 1912 in Amsterdam. Hij was kelner van beroep. Op 24 februari werd Johannes ingelijfd als dienstplichtige uit de gemeente Utrecht. Hij ging varen op de Hr. Ms. Medusa vanuit Vlissingen. Een marineschip waar hij waarschijnlijk gedetacheerd was. Mogelijk was hij eerst als dienstplichtig militair bij de marine ingedeeld en later overgegaan op het Korps Pontonniers en Torpedisten. Zijn oorlogszakboekje is echter geen variant zoals die bij de marine in gebruik was. Het lijkt er dan ook op dat hij in 1932 opgekomen is bij het Korps Pontonniers en Torpedisten in Dordrecht. Op 14 augustus ging Johannes Bohré met groot verlof. Het is onbekend bij welk onderdeel hij zich bevond tijdens de meidagen van 1940. Op de onderstaande foto is te zien dat hij een marine-uniform draagt. Mogelijk was hij Torpedist en zodoende  in maritiem uniform gekleed. 

 


©2017-2025 :Https://www.Dordrechtindeoorlog.nl: (Op de content op deze website berust auteursrecht: Deze content mag niet worden gedeeld, gedupliceerd of gepubliceerd zonder nadrukkelijke toestemming van de auteur van deze website. Voor verzoeken hieromtrent kunt u zich richten tot : Info@Dordrechtindeoorlog.nl of kijken op : www.Dordrechtindeoorlog.nl - Gebruiksvoorwaarden websitecontent).


E-mailen
Map
Info